5/07/2016
Εκδήλωση για την Μ.Ε. ΚΕΝΝΑ στο Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Αη Στράτη με τη συνεργασία Μουσείο Μπενάκη και ΑΣΚΙ.
Η έρευνα στο νησί φέρνει την Margaret E. Kenna σε επαφή με την πολιτική ιστορία της νεώτερης Ελλάδας και τις διώξεις των αριστερών πολιτών από το 1918 (περίοδος Πάγκαλου).
H έρευνα εκείνη την περίοδο δεν ήταν εύκολη. Οι διώξεις των «επικίνδυνων πολιτών» και κομμάτων συνεχίζονται –το ΚΚΕ είναι εκτός νόμου και η ΕΔΑ λειτουργεί υπό ασφυκτικές συνθήκες. Ισχύουν τα «αναγκαστικά μέτρα» και τα «πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων» παρ' ότι το στρατόπεδο του Αη Στράτη λειτουργούσε μέχρι το τέλος του 1962. Ο απόηχος των «Ιουλιανών» (1965) προαναγγέλλει τον ήχο των ερπυστριών της δικτατορίας του 1967-1974.
Την Ανάφη και τη Γαύδο επισκέπτεται γύρω στα 1935 ο Bert Birtles, γράφοντας το Εξόριστοι στο Αιγαίο, ένα αφήγημα για τους εξόριστους κομμουνιστές της μεταξικής περιόδου, το οποίο εκδίδεται το 1938. Η ανακάλυψη του «χαμένου φωτογραφικού αρχείου» μαζί με χειρόγραφες εφημερίδες φωτίζουν την περίοδο 1935-1942 και ξυπνούν μνήμες της ιστορίας των διώξεων (εκτόπιση-εγκλεισμός-κράτηση) από τις αρχές του 20ου αιώνα. Πάνω από 40 νησιά έγιναν τόποι εξορίας στο Αιγαίο. Τα κλικς της «αποφασιστικής στιγμής» των φωτογράφων της Ανάφης απεικονίζουν και μορφοποιούν με τρόπο καταλυτικό το κείμενο της Kenna ολοκληρώνοντας το.
Η Κοινωνική Οργάνωση της Εξορίας προβάλλει με μοναδικό τρόπο την περίοδο 1935-1942 και αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για την ιστορική έρευνα των εξοριών. Το κείμενο και οι φωτογραφίες δείχνουν λεπτομέρειες από τον κόσμο των εξορίστων καταδεικνύοντας τα οράματα, τις κατευθύνσεις μαζί με τις αντιφάσεις, τις δυσκολίες και το δράμα της καθημερινότητας.
Η επίσκεψη της M. E. Kenna πριν μερικούς μήνες στο Μουσείο, δρομολόγησε την παρούσα εκδήλωση για τα 50 χρόνια παρουσίας και έρευνας της στην Ελλάδα. Στην προσπάθεια αυτή απόλυτοι και ενθουσιώδεις συνεργοί μας είναι οι πολύτιμοι φίλοι του Μουσείου Μπενάκη και των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας στους οποίους εκφράζουμε τις θερμές μας ευχαριστίες.
Χαρίλαος Σισμάνης
Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Αη Στράτη
Η ερευνήτρια Μάργκαρετ Κέννα, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Wales, Swansea, τη δεκαετία του 60 ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια της ανθρωπολογίας ήρθε στην Αθήνα σε επαφή με τους μετανάστες από το νησί στην πρωτεύουσα. Συνδέθηκε μαζί τους και άρχισε να ερευνά συστηματικά τη ζωή στην Ανάφη.
Tα πρώτα θέματα της έρευνάς της ήταν η οργάνωση της ζωής των νησιωτών και τα έθιμά τους.
Δυο σχεδόν δεκαετίες αργότερα, τον Ιούλιο του 88 η Μάργκαρετ Κέννα φιλοξενείται στην Ανάφη από μια ντόπια οικογένεια την οποία γνώριζε από το 1966. Ένα πρωί άρχισαν να ανοίγουν κουτιά με ενθύμια. Πολλά ξύλινα κιβώτια τα οποία περιείχαν μαριονέτες, γυάλινες πλάκες και σελιλόιντ.
Ημερολόγια και έγγραφα εξορίστων Αυτά τα κουτιά ήταν κρυμμένα σε ένα από τα σπίτια που είχαν νοικιάσει οι πολιτικοί εξόριστοι, πίσω από ένα ψεύτικο τοίχο στον οποίο υπήρχαν επίσης βιβλία και άλλα αναμνηστικά.
Tα πρώτα θέματα της έρευνάς της ήταν η οργάνωση της ζωής των νησιωτών και τα έθιμά τους.
Δυο σχεδόν δεκαετίες αργότερα, τον Ιούλιο του 88 η Μάργκαρετ Κέννα φιλοξενείται στην Ανάφη από μια ντόπια οικογένεια την οποία γνώριζε από το 1966. Ένα πρωί άρχισαν να ανοίγουν κουτιά με ενθύμια. Πολλά ξύλινα κιβώτια τα οποία περιείχαν μαριονέτες, γυάλινες πλάκες και σελιλόιντ.
Ημερολόγια και έγγραφα εξορίστων Αυτά τα κουτιά ήταν κρυμμένα σε ένα από τα σπίτια που είχαν νοικιάσει οι πολιτικοί εξόριστοι, πίσω από ένα ψεύτικο τοίχο στον οποίο υπήρχαν επίσης βιβλία και άλλα αναμνηστικά.
Οι εξόριστοι επέστρεψαν στην Αθήνα στην διάρκεια της Κατοχής και τα «αρχεία τους» είχαν μείνει πίσω. Τα βρήκαν τα παιδιά του νησιού που έπαιζαν μέσα στο εγκαταλελειμμένο σπίτι.
Το αρχείο αποτελείται από περισσότερα από 160 αρνητικά σε γυαλί και σελιλόιντ τα οποία χρονολογούνται από το 1935 έως και το 1942 και δείχνουν τη ζωή μιας κοινότητας των πολιτικών εξορίστων τα μέλη της οποίας ζούσαν στο νησί.Μερικά αρνητικά δείχνουν μικρές ή και μεγάλες ομάδες ανθρώπων, πλάνα από εκδρομές, πικ-νικ, παρελάσεις. Λιγότερες περιγράφουν κοινωνικά γεγονότα. ένα φεστιβάλ, ένα γάμο, κάποιες κηδείες κυρίως κατά τη διάρκεια του λοιμού το 41-42. Το αρχείο ανέβηκε στην ιστοσελίδα του πανεπιστημίου με την ελπίδα να μπορέσουν να ταυτοποιηθούν τα πρόσωπα των φωτογραφιών και να συμπληρωθούν τα ονόματα στις φωτογραφίες. Οι εκδόσεις Αλεξάνδρεια δημοσίευσαν το 2004 το βιβλίο της Κέννα «Η κοινωνική οργάνωση της εξορίας», στηριγμένο σε ένα σημαντικό φωτογραφικό αρχείο, σε μαρτυρίες και προσωπικές αφηγήσεις πρώην εξορίστων. Οι άνθρωποι που βρέθηκαν στην Ανάφη, έπρεπε να αντιμετωπίσουν ένα κοινό και δυσβάσταχτο πεπρωμένο που αποτελεί ένα κομμάτι της πολιτικής και κοινωνικής μας ιστορίας άμεσα συνδεδεμένο με το πολυδιάστατο ανθρώπινο δράμα. Οι παρακάτω φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο που βρέθηκε μέσα στον ψεύτικο τοίχο και περιγράφει κυρίως την καθημερινότητα των εξορίστων της Ανάφης
Το αρχείο αποτελείται από περισσότερα από 160 αρνητικά σε γυαλί και σελιλόιντ τα οποία χρονολογούνται από το 1935 έως και το 1942 και δείχνουν τη ζωή μιας κοινότητας των πολιτικών εξορίστων τα μέλη της οποίας ζούσαν στο νησί.Μερικά αρνητικά δείχνουν μικρές ή και μεγάλες ομάδες ανθρώπων, πλάνα από εκδρομές, πικ-νικ, παρελάσεις. Λιγότερες περιγράφουν κοινωνικά γεγονότα. ένα φεστιβάλ, ένα γάμο, κάποιες κηδείες κυρίως κατά τη διάρκεια του λοιμού το 41-42. Το αρχείο ανέβηκε στην ιστοσελίδα του πανεπιστημίου με την ελπίδα να μπορέσουν να ταυτοποιηθούν τα πρόσωπα των φωτογραφιών και να συμπληρωθούν τα ονόματα στις φωτογραφίες. Οι εκδόσεις Αλεξάνδρεια δημοσίευσαν το 2004 το βιβλίο της Κέννα «Η κοινωνική οργάνωση της εξορίας», στηριγμένο σε ένα σημαντικό φωτογραφικό αρχείο, σε μαρτυρίες και προσωπικές αφηγήσεις πρώην εξορίστων. Οι άνθρωποι που βρέθηκαν στην Ανάφη, έπρεπε να αντιμετωπίσουν ένα κοινό και δυσβάσταχτο πεπρωμένο που αποτελεί ένα κομμάτι της πολιτικής και κοινωνικής μας ιστορίας άμεσα συνδεδεμένο με το πολυδιάστατο ανθρώπινο δράμα. Οι παρακάτω φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο που βρέθηκε μέσα στον ψεύτικο τοίχο και περιγράφει κυρίως την καθημερινότητα των εξορίστων της Ανάφης
Κώστας Μπίρκας.Βιογραφικό-Βιβλιογραφια
 |
| Συγγραφέας: ΜΠΙΡΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ Τίτλος: Γιατί Πολεμήσαμε - η αλήθεια και το ψεύδος για την Εθνική Αντίσταση Τόπος έκδοσης: Αθήνα Έτος εκδοσης: 1956 Σελίδες: 240 |
 |
| Συγγραφέας: ΜΠΙΡΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ Τίτλος: Η ΕΠΟΠΟΙΪΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Εκδότης: Άκμων Τόπος έκδοσης: Αθήνα Έτος εκδοσης: 1960 Σελίδες: 1116 |
 |
| Συγγραφέας: ΜΠΙΡΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ Τίτλος: Κάτω απ' τη Μπότα της Δικτατορίας (4η Αυγούστου - "Αίγινα") Εκδότης: "ΜΕΛΙΣΣΑ" Τόπος έκδοσης: Αθήνα Έτος εκδοσης: 1966 Σελίδες: 672 |
 |
| Συγγραφέας: ΜΠΙΡΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ Τίτλος: «Ηλέκτρα Αποστόλου – η αθάνατη ηρωίδα του έθνους» Τόπος έκδοσης: Αθήνα Έτος εκδοσης: 1978 |
 |
| Συγγραφέας: ΜΠΙΡΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ Τίτλος: Σελίδες του Αγώνα, τ. Β', Με την ψυχή στα δόντια - Κατοχή (Ανάφη) Εκδότης: "ΜΕΛΙΣΣΑ" Τόπος έκδοσης: Αθήνα Έτος εκδοσης: 1966 Σελίδες: 994 |
Συγγραφέας: ΜΠΙΡΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ
Τίτλος: Ελληνικός νόστος : (σελίδες της ξενητείας)
Τόπος έκδοσης: Αθήνα
Εκδότης: Σύχρονος Κόσμος
Έτος εκδοσης: 1975
Συγγραφέας: ΜΠΙΡΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ
Τίτλος: Αβδέλλα. Η αλπική κωμόπολη.
Εκδότης: ιώλκός.
Τόπος έκδοσης: Αθήνα
Έτος εκδοσης: 1978.
Συγγραφέας: ΜΠΙΡΚΑΣ ΚΩΣΤΑΣ
Τίτλος: Τατάκης ο νικητής της κόλασης
Ναυτεργατική Συνδικαλιστική Κίνηση
Τόπος έκδοσης: Πειραιάς
Έτος εκδοσης: 1981
4/29/2016
ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΗΜΑΙΕΣ ΤΟΥ ΛΑΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΛΗΝΕΣ ΜΟΝΙΜΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΙΣ ΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ - ΕΛΑΣ
ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΗΜΑΙΕΣ ΤΟΥ ΛΑΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥΕΛΛΗΝΕΣ ΜΟΝΙΜΟΙ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΙ ΣΤΙΣ ΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΪΚΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ - ΕΛΑΣ
ΚΑΙΛΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
ΕΚΔΟΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ
ΑΘΗΝΑ 2005 584 σελιδες
Η έκδοση ενός βιβλίου σαν αυτό που μας προσφέρει ο ιστορικός Δημήτρης Κάιλας είναι κάτι που έλειπε από τη βιβλιογραφία.
Όπως σημειώνει ο συγγραφέας: «Θεώρησα καθήκον μου να δώσω μ’ αυτόν τον τρόπο τη δράση των αξιωματικών, είναι απότιση φόρου τιμής σ’ αυτούς που πολέμησαν κατά των φασιστών κάτω από τις ένδοξες σημαίες του Λαϊκού Στρατού.»
Βέβαια δεν ήταν δυνατό να γραφούν τα ονόματα όλων των αξιωματικών, αφού πέρασαν πάνω από 60 χρόνια και οι ιθύνοντες έστελναν το συγγραφέα από τον Άννα στον Καϊάφα. Με πολύχρονες προσπάθειες αποκατέστησε τα ονοματεπώνυμα 1.240 ανώτατων, μεσαίων και κατώτερων αξιωματικών που πλαισίωσαν τα τμήματα του Λαϊκού Στρατού.
Οι αξιωματικοί αυτοί διοίκησαν έναν πειθαρχημένο εθελοντικό στρατό από 90 χιλιάδες αντάρτες του ενεργού και πάνω από 50 χιλιάδες του εφεδρικού ΕΛΑΣ, που κατά το καλοκαίρι του 1943 είχε ήδη ελευθερώσει τα 3/5 του εδάφους της χώρας όπου είχε εγκαθιδρυθεί μια λαϊκή εξουσία της μαχόμενης Ελλάδας, η θρυλική «Ελεύθερη Ελλάδα».
Στο βιβλίο καταγράφονται:
16 στρατηγοί, 39 συνταγματάρχες, 75 αντισυνταγματάρχες, 148 ταγματάρχες,
203 λοχαγοί, 260 υπολοχαγοί, 257 ανθυπολοχαγοί,
38 ευέλπιδες, 111 υπαξιωματικοί,
36 αξιωματικοί Αστυνομίας πόλεων και 60 αξιωματικοί χωροφυλακής.
1/27/2016
12/07/2015
Η άφιξη του Στρατάρχη Αλεξάντερ στην Αθηνα. 11 Δεκεμβρη 1944
απόσπασμα απο την μελετη: Μανολης Κασιματης "Καταγράφοντας την δράση της Βρετανικής αεροπορίας τον Δεκέμβρη του 1944" Αθηνα 2013 Η άφιξη του Στρατάρχη Αλεξάντερ. 11 Δεκεμβρη 1944
Στην καταγραφή των γεγονότων περί της αεροπορικής δράσης ξεχωριστή περίπτωση είναι η άφιξη του Στραταρχη Αλεξάντερ: "Εφθασε στην Αθήνα την 11η Δεκεμβρίου μετά τα μεσάνυχτα αεροπορικώς εις Χασάνι (Έλληνικόν), προερχόμενος έξ Ιταλίας, ο Στρατάρχης Αλεξάντερ, νέος άνώτατος διοικητής του θεάτρου επιχειρήσεων Μεσογείου, μετά του υπουργού Μεσογείου Χάρολδ Μάκ Μίλλαν και του Στρατηγού Αϊρευ, αρχηγού της υπηρεσίας πληροφοριών.
 |
| τεθωρακισμενο τυπου Staghound |
Διανύσε μια επικίνδυνη διαδρομή από το Καλαμάκι, διαμέσου των δρόμων των Αθηνών, προς το στρατηγείο του στρατηγού Σκόμπυ, σ΄ ένα τεθωρακισμένο όχημα Staghound , καθισμένος στην θέση του γεμιστή πολυβολητή/πυροβολητή με τα φώτα του οχήματος σβηστά και το καπάκι του πυργίσκου κλειστό. Ο Χάρολντ Μακμίλλαν ακολουθούσε μ΄ ένα δεύτερο Staghound... "
Περιγράφει ο Στρατάρχης Αλεξάντερ:
Το αεροδρόμιον του Καλαμακίου, όπου έφθασα την 2 μ.μ απέχει περί τα 10 χιλιόμετρα από το κέντρον της πόλεως. Η άμυνα του ήτο άσθενής, η πέριξ περιοχή ήτο εις χείρας τον ΕΛΑΣ και η μόνη τηλεφωνική έπικοινωνία ήτο δυνατή μέσω ενός σταθμού υπό το έλεγχον του ΕΛΑΣ. Είχον ως τόσον την ευγένειαν να με συνδέσωσι με το Στρατηγείον του 3ου Σώματος και έπειτα από κάποιαν καθυστέρησιν έφθασε ένα τεθωρακισμένον αυτοκίνητον δια να με παραλάβη. Μετέβην με αυτό εις την Αγγλικήν Πρεσβείαν βαλλόμενος κατά την διαδρομήν.«GREECE 1944-45»Εστιάζουμε:
Κατέφθασε στην Ελλάδα αεροπορικώς ΕΝΑΣ απο τους ΣΤΡΑΤΑΡΧΕΣ(ελάχιστους) του Βρετανικού στρατού μαζί με έναν Βρετανό υπουργό. Το τμήμα του ΕΛΑΣ που ήταν κοντά στο αεροδρόμιο, και στο οποίο αναγκάστηκε να αποτανθεί ο στρατάρχης ελείψει μέσων επικοινωνίας, ΟΧΙ ΜΟΝΟ ΔΕΝ ΤΟΝ ΣΥΝΕΛΑΒΕ ως όφειλε, (ήδη εδώ και 5 μέρες είχαν αρχίσει και ''επίσημα'' οι συγκρούσεις του ΕΛΑΣ με τους Βρετανούς) αλλά τον διευκόλυνε κιόλας να έρθει σε επαφή με το Βρετανικό Στρατηγείο το οποίο έστειλε μάλιστα δύο τεθωρακισμένα να τον παραλάβουν μαζί τους άλλους ανώτατους αξιωματούχους. Η κατόπιν καταγραφή των πυροβολισμών που δέχτηκαν τα δύο βρετανικά τεθωρακισμένα όταν ανέβαιναν την λεωφόρο Συγγρού, από άλλα τμήματα του ΕΛΑΣ ακούγεται σαν ειρωνία !!!
12/06/2015
12/05/2015
ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ 1944. ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ ΤΟΥ Α` ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΡΑΤΟΥ ΕΛΑΣ που αφορουν την Σχολη ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ.ΙΙ
7-12-44 ωρα 9.30
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. III
Αριθ. ΑΠ III Δελτίον ώρας 9.30 7-12-44
4) ΙΙ Ταξιαρχία έχει λάβει την διάταξίν της, σύμφωνα με την διαταγή επιχειρήσεων του Σώματος και αναμένει διαταγάς.
Υποβάλλεται
ΚΕ ΕΛΑΣ
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΠΥΡΙΟΧΟΣ - ΝΕΣΤΟΡΑΣ
7-12-44 ώρα 13.30
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. ΙΙΙ
Αριθ. ΑΠ 114 Δελτίον
..... 2) Εντός των Αθηνών ευρισκόμεθα εις την γραμμήν εξορμήσεως εν αναμονή της εξελίξεως της επιθέσεως εις Γουδί δια την τελικήν επίθεσιν.Κατέχομεν εκτός γνωστων συνοικιών και συνοικισμών Νεάπολιν-Εξάρχεια και εκείθεν βαίνομεν προς την γραμμήν Κυψέλη (πλην Σχολής Ευελπίδων και Αβέρωφ) εφαπτόμεθα πλατείας Βάθης, Πειραιώς παρά τω Χατζηκώστα-Μοναστηράκι. Προσβάλλομεν τοπικώς Γενικήν Ασφάλειαν και Δ` Αστυνομικόν Τμήμα (οδό Σολωμού)..................
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΠΥΡΙΟΧΟΣ - ΝΕΣΤΟΡΑΣ
Υποβάλλεται
ΚΕ ΕΛΑΣ
9-12-44 ώρα 1.15
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. ΠΙ
Αριθ. Πρωτ. ΑΠ 137 Προσωπική Απόρρητος Διαταγή
I. Εν συνεχεία προς την υπ αριθ. ΑΠ 120 7-12-44 Δ/γήν επιχειρήσεων η ΙΙ Ταξιαρχία αναλαμβάνει δ` αύριον τας εξής εντολάς:
II. Θα επιτεθή δια των δυνάμεών της προς εξουδετέρωση- και εκμηδένιση των αντιστάσεων της Σχολής Ευελπίδων και των περί αυτήν οικημάτων. Ως συμπληρωματικά μέσα δια την εκτέλεση της διαταγής θέτομεν εις την διάθεσιν υμών το Τάγμα Πειραιώς, ευρισκόμενον εις Περιστέρι και όπερ διετάχθη να ευρίσκεται την 4ην ώραν περί τον Αγιον Μελέτην. Επίσης να χρησιμοποιήσητε πάντα τα ευρισκόμενα εις υμάς μέσα πυρών, ήτοι όλμους, πυροβόλα, απόσπασμα καταστροφών και παν έτερον δι` εμπρησμόν ή ανατίναξιν μέσον. Πιθανώς, θα διατεθή υμίν και ουλαμός αντιαρματικών πυροβόλων άμα ως αφιχθή ενταύθα, ίσως δε και πυρά πυροβολικού. Ώρα επιθέσεως η 6 της 9-12-44.
III. Επί του λοιπού μετώπου της η Ταξιαρχία να τηρήση την συνήθη φυσιογνωμίαν της μάχης μη αναλαμβάνουσα επιθετικάς επιχειρήσεις, απαγορεύουσα μόνον εις τον εχθρόν να αναλάβη πρωτοβουλίαν τινά. Εν τη εκτελέσει της εντολής ταύτης να έχη υπ' όψιν της την εκάστοτε τονιζομένην οικονομίαν πυρομαχικών.
IV. Αναφέρατε λήψιν και πορείαν ενεργειών.
Κοινοποίηση:
ΚΕ ΕΛΑΣ (υ.τ.α.) ΠΙ Γραφείο
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
I. ΠΥΡΙΟΧΟΣ Συν/χης, ΝΕΣΤΟΡΑΣ Καπετάνιος
9-12-44, ώρα 18
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. 111
Αριθ. ΑΠ 138 Γενική Διαταγή Επιχειρήσεων
Ι. ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ. Ο εχθρός εντός της πόλεως εξακολουθεί αμυνόμενος εις τας γνωστός αντιστάσεις και εις το συγκρότημα στρατώνων Γουδί.
ΙΙ. ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ Σ.Σ. Κατάληψις και εκκαθάρισις της πόλεως Αθηνών.
ΙΙΙ. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΣΑ. Έχουν τεθεί εις την διάθεσιν του ΣΣ, πλην της II Μεραρχίας και τα εξής α) VIII Ταξιαρχία Πελοποννήσου (Διοίκησις 6ου και Που ΣΠ, 2 πεδινά πυροβόλα του 111 ΣΠ).
β) Μηχανοκίνητος ίλη της Ταξιαρχίας ιππικού (τανκς κλπ.). γ) Δύο αντιαρματικά πυροβόλα της ΠΙ Μεραρχίας.
IV. ΑΠΟΣΤΟλΑΙ ΤΩΝ ΓΕΙΤΟΝΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ.
Κάλυψις από Ελευσίνος, Μεσογείων, Φαλήρου, Πειραιώς.
V. ΙΔΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ.
Κατά πρώτον λόγον θα εξουδετερώσωμεν δι' εκμηδενίσεως τας μεγάλας αντιστάσεις της Σχολής Ευελπίδων και Στρατώνων Μακρυγιάννη. Να απομονώσωμεν το συγκρότημα Στρατώνων Γουδί. Σχολής Χωρ/κής, δια της καταλήψεως των πέριξ τούτου κατωκημένων σημείων. Εν συνεχεία δε και κατά δεύτερον λόγον θα επιτεθώμεν κατά του κέντρου της πόλης προς τελικήν εκκαθάρισιν της καταστάσεως.
VI. ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΔΥΝΑΜΕΩΝ. ΑΠΟΣΤΟΛΑΙ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣ1Σ..................
4) ΙΙ ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ.
Αι μονάδες της. Τάγμα 6ου Συν/τος Πειραιώς, ουλαμός αντιαρματικού πυροβολικού της VIII Ταξιαρχίας, απόσπασμα καταστροφών μετά όλμων II Μεραρχίας. Υπό την Διοίκησίν της: Αποστολαί. Θα αποπερατώση την από σήμερον αναληφθείσαν επιχείρησιν προς εξουδετέρωσιν και εκμηδένισιν των αντιστάσεων της Σχολής Ευελπίδων και πέριξ συγκροτημάτων. Δια των υπολοίπων δυνάμεων θα απασχολή τον εχθρόν επί του υπολοίπου μετώπου.
5) ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΝ Σ. ΣΤΡΑΤΟΥ.
Μία Πυρ/χία ορειβατική των 75, ουλαμός πεδινού των 75, Διοικητής ο Διοικητής της ΧΜΙ Μοίρας πυρ/κού. Να παραμείνη εις την θέσιν αναμονής έτοιμος εις διαταγήν του Σ. να αναλάβη την εκτέλεσιν αποστολών βολής.
6) ΕΦΕΔΡΕΙΑ.
VIII ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ. Εκ της Διοικήσεως και Επιτελείου της VIII Ταξιαρχίας, του ΙΙου Συν/τος και Μηχανοκινήτου ίλης. Υπό την Διοίκησίν της: Αποστολαί. Εις την διάθεσιν του ΣΣ, θα κλιμακώση το 11 Συν/μα εις Περιστέρι, Κολωνόν, Πετράλωνα κατά τάγματα, ίνα εν ανάγκη ενισχύση τον αγώνα του ΣΣ είτε προς την II Ταξιαρχίαν είτε προς την VIII. Αι νεοαφιχθείσαι μονάδες δύνανται να λάβουν νάρκες ξηράς από την II Ταξιαρχίαν εάν έχουν ανάγκην.
7) ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ, ΔΙΑΒΙΒΑΣΕΙΣ ΣΔ. Οι γνωστοί.
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
I. ΠΥΡΙΟΧΟΣ Συν/χης ΝΕΣΤΟΡΑΣ Καπετάνιος
Αποδέκται:
II Μεραρχία I, II, VIII. Ταξιαρχίαι 6όν, 7ον. ΙΙον. Συν τα XIII Μοίρα Πυρ/κού Ταγ χης ΑΘηνέλλης
Κοινοποίηση: ΚΕ ΕΛΑΣ (υ.τ.α.) 111 Γραφείο
10-12-44 ώρα 17.15
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού
Προσωπική Επιτ. Γραφ. III Απόρρητος Αριθ. ΑΠ 144 Διαταγή Επιχειρήσεων
Εν συνεχεία ΑΠ 138/9-12-44 καθορίζομεν δι' αύριον τας κάτωθι αποστολάς: .....................
IV. II ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ.
Να συνέχιση την ενέργειάν της δια την κατάληψιν της Σχολής των Ευελπίδων. Δια δε των υπολοίπων δυνάμεων να εισβάλη την Ιην ώραν της 11ης τρέχοντος εις το κέντρον της πόλεως εκ των κατευθύνσεων Θησείου, Ψυρρή, Μεταξουργείου, Βάθης και Νεαπόλεως προς Ομόνοιαν. Εις περίπτωσιν καθ' ήν μέχρι της πρωίας περατωθή η επιχείρησις της Σχολής Ευελπίδων, αι απασχολούμενοι εις ταύτην δυνάμεις να ακολουθήσουν την εισβολήν εις Ομόνοιαν δια του Πεδίου Άρεως -Οδού Τοσίτσα και παρόδων των Πλατείας Κάνιγγος. Συνεννοουμένη μετά των πολιτικών οργανώσεων να αποφράξη τας εκ της Ομονοίας αγούσας διαβάσεις προς τας εξόδους της πόλεως.
V. ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΝ.
Ο ουλαμός Πεδινού της XIII Μεραρχίας τίθεται εις την διάθεσιν της II Ταξιαρχίας. Η ορειβατική πυροβολαρχία της αυτής Μοίρας εις την θέσιν της εις την διάθεσίν μας. Ο Λόχος Στρατηγείου της VIII Ταξιαρχίας να αποτελέση στήριγμα της πυροβολαρχίας ταύτης.
VI. ΕΦΕΔΡΕΙΑΙ.
Η VIII Ταξιαρχία να διαθέση: α) Το Τάγμα Κολωνού στην II Ταξιαρχία, β) Το Τάγμα Περιστερίου μετά της Δ/σεως του 2ου Συν/τος εις Χαροκόπου με την εντολήν το Σύν/μα αναλαμβάνον υπό την Διοίκησίν του και το εις Πετράλωνα Τάγμα του να απαγορεύση πάσαν εχθρικήν απόπειραν εκ των κατευθύνσεων Μοσχάτου, Φαλήρου και Πειραιώς. Το εις Πετράλωνα Τάγμα να μη μετακινηθή από την θέσιν αυτήν αν δεν λάβη γνώσιν το Σώμα Στρατόύ.
VII. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ. Δια τας αυριανάς επιχειρήσεις θα υποβάλλουν πληροφορίας αι ΜΜ ανά μίαν ώραν.
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΥΡΙΟΧΟΣ - ΝΕΣΤΟΡΑΣ
7ον και 1 Ιον ΣΠ
Παραλήπται:
II Μεραρχία I, II, VIII Ταξιαρχίαι, 13η ΜΟΠ
Κοινοποίηση;
ΚΕ ΕΛΑΣ (υ.τ.α.) Γραφείο III
11-12-44, ώρα 15.30
ΕΛΑΣ Α` Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. ΙΪΙ
Προσωπική Απόρρητος Αριθ. ΑΠ 151 Διαταγή επιχειρήσεων
Επιχειρήσεις συνεχισθούν αύριον ως ΑΠ 144/10-12-44 Διαταγή μας ΣΤΟΠ δια περίσφιξιν Ευελπίδων, Μακρυγιάννη και προώθησιν κέντρον πόλεως ΣΤΟΠ. Δέον ιδιαιτέρως επιτύχετε απόφραξιν οδεύσεων από κέντρον πόλεως ΣΤΟΠ δια οδοφραγμάτων, ναρκών και πυρών ΣΤΟΠ . Ομοίως κατασκευή ορυγμάτων όπου διαταγή ΣΤΟΠ. Οδοφράγματα ορύγματα εκτελεσθούν βάσει σχεδίου ώστε μη παραμείνουν κενά διεισδύσουν ΣΤΟΠ. Πολιτική οργάνωσις συγκροτεί ομάδας εναντίον τανκς ΣΤΟΠ. Συνεργαστήτε ΣΤΟΠ.
ΠΥΡΙΟΧΟΣ - ΝΕΣΤΟΡΑΣ
Παραλήπται;
I, II Ταξιαρχίαι
Κοινοποίηση:
ΚΕ ΕΛΑΣ (υ.τ.α.)
II Μεραρχία, Ι Ταξιαρχία, 5ον, 6ον Συν/τα Π.
III Γραφείο
11-12-44 ώρα 16.30,
ΕΛΑΣ Α` Σ. Στρατού
Επιτ. Γραφ. III Αρ. Πρωτ. ΑΠ 150 Δελτιον
Κατάστασις ώρας 16 και 30, 11-12-44
...... 2) ΤΟΜΕΑΣ II ταξιαρχίας.
Τμήματα 4 Συν/τος επιτεθέντα την νύχτα κατέλαβον περί την Ομόνοια τα σημεία παρά την Πολυκλινική (Σωκράτους). Ελέγχουν την γωνίαν Πειραιώς-Σωκράτους. Κατέλαβον την οδό Ίωνος-Σωκράτους-Αγίου Κωνσταντίνου. Από το Ταχυδρομείον ο εχθρός βάλλει σφοδρά πυρά. Η πλατεία Ομονοίας είναι οργανωμένη απ' τον εχθρό με συρματοπλέγματα. Επίσης από τμήματά μας ελέγχεται η οδός Σολωμού - Ακαδημίας μέχρι σημείου έναντι αντιστάσεων.
Το 3 Συν/μα παρά τας προσπαθείας του δεν κατώρθωσε να γίνει κύριο των κτιρίων της Σχολής των Ευελπίδων, τα οποία υποστηρίζονται υπό ισχυρού πυρός. Τμήματά του από Νεαπόλεως προωθήθησαν προς πλατεία Κάνιγκος και Χημείου. ..................
12-12-44 ωρα 11η
ΕΛΑΣ Α` Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. III Αριθ. ΑΠ 154
Δελτίον ώρας 11ης της 12-12-44
...................III. Π ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ.
Προωθήθη μέχρι Πλατείας Κάνιγγος - Σχολή Ευελπίδων. Οι υπερασπισταί της αναγκάσθησαν να την εκκενώσουν εξ ολοκλήρου. Τμήματά μας εισήλθον εις Σχολήν.
Την 6.30 ήρχισε επίθεσις κατά Γενικής Ασφαλείας μετά προηγουμένην πυρκαϊάν Δ` Τμήματος, δια βενζιναντλίας. Ο εχθρός εγκατέλειψε το Δ' Αστυνομικό Τμήμα. Εχθρικόν τανκς κατεστράφη. Ετοιμάζεται ανατίναξις κτιρίου Μπακάκου την 10.30.
Κατελήφθη κτίριον γεωγραφικής υπηρεσίας.
Το πυρ/ κό μας βάλλει σποραδικώς κατά των Παλαιών Ανακτόρων δια να παρεμποδίζει την συγκέντρωσιν των επιστρατευομένων Εθνοφυλάκων. Εις όλην την πόλιν κατασκευάζονται πυρετοΰδώς οδοφράγματα και ορύγματα...........
Υποβάλλεται
ΚΕ ΕΛΑΣ
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
I. ΠΥΡΙΟΧΟΣ Συν/χης ΝΕΣΤΟΡΑΣ Καπετάνιος
12-12-44, ώρα 12.30
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. III
Προσωπική Απόρρητος Αριθ. ΑΠ 155
Διαταγή επιχειρήσεων
Αι επιχειρήσεις θα συνεχισθούν αύριον ως ακολούθως:
I. ΣΚΟΠΟΣ, α) Συγκρότησις συνεχούς μετώπου από περιοχής Αμπελοκήπων μέχρι Καισαριανής. 6) Ισχυρά επιδρομή προς αρπαγήν, ή καταστροφήν των πυροβόλων των Παραπηγμάτων.
II. ΚΑΤΑΝΟΜΗ — ΑΠΟΣΤΟΛΑΙ. Συγκροτούμεν προς τούτο δύο αποσπάσματα.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Ιον. Τάγμα Κορίνθου (ευρισκόμενον ήδη παρά τω 7ω Συγκροτήματι). Τμήμα 2ου Συν/τος Π Μεραρχίας υπό Νικηφόρον. Τρία Τάγματα του 3ου Συν/ τος II Ταξιαρχίας (έν Αμπελοκήπων και δύο απαγκιστρωθέντα από το Σχολείον Ευελπίδων). Δύναμις των δύο απαγκιστρωθέντων Ταγμάτων τουλάχιστον 500 ένοπλοι άνδρες. Πυρά ουλαμού Πυροβολικού τιθέντος εις την διάθεσιν II Ταξιαρχίας.
Διοικητής αποσπάσματος: Ό Δ/τής του 3ου Συν/τος Ταγ/χης Μαυροθαλασσίτης με τον δεύτερον Καπετάνιον του 3ου Συν/τος Στέφανον. Επιτελής του Αποσπάσματος ο Λοχαγός Ντίνος Γιαννάκουλόπουλος.
Αποστολή: Να αιφνιδιάση και εξουδετερώση τας αντιστάσεις Παραπηγμάτων, μετά δε την είσοδόν του να λάβη υπό την κυριότητα το εκεί ευρισκόμενον υλικόν ΠυροΒολικού, το οποίον αν δεν δυνηθή μεταφέρη να καταστραφή. Μετά την επιτυχίαν του αιφνιδιασμού δια άλλας αποστολάς (μεταφοράν ή καταστροφήν πυροβόλων) να αφήση την αναγκαιούσαν δύναμιν, δια του μεγαλυτέρου δε μέρους της δυνάμεώς του να διεισδύση εις Κουπόνια και να επιτύχη την ένωσίν του μετά των επιτεθησομένων τμημάτων της Ιης Ταξιαρχίας.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ 2ον. Το 7ον ΣΠ υπό την διοίκησίν του.
Αποστολή: Θα απασχολή ενεργώς τας εχθρικάς δυνάμεις της Σχολής της Χωρ/κής..................
III. ΕΚΤΕΛΕΣΙΣ, Εκτόξευσις όλων των ως άνω επιθέσεων την 2αν (δευτέραν) ώραν της 13ης τρέχοντος. Ειδικοί δυναμιτισταί θα παρακολουθήσουν δια την εξουδετέρωσιν των αρμάτων που θα επιχειρήσουν τυχόν να επέμβουν εις τον αγώνα. ΣΔ 12-12-44, ώρα 12.30:
Αποδέκται:
3ον, 7ον, Συν/τα Πεζ.
I, II Ταξιαρχία Λοχαγός Γιαννακουλόπουλος
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
I. ΠΥΡΙΟΧΟΣ Συν/χης ΝΕΣΤΟΡΑΣ Καπετάνιος
Κοινοποίηση:
ΚΕ ΕΛΑΣ (υ.τ.α.)
Για την ακρίβειαν III Γραφείον Το III Γραφείον
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. III
Αριθ. ΑΠ III Δελτίον ώρας 9.30 7-12-44
4) ΙΙ Ταξιαρχία έχει λάβει την διάταξίν της, σύμφωνα με την διαταγή επιχειρήσεων του Σώματος και αναμένει διαταγάς.
Υποβάλλεται
ΚΕ ΕΛΑΣ
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΠΥΡΙΟΧΟΣ - ΝΕΣΤΟΡΑΣ
7-12-44 ώρα 13.30
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. ΙΙΙ
Αριθ. ΑΠ 114 Δελτίον
..... 2) Εντός των Αθηνών ευρισκόμεθα εις την γραμμήν εξορμήσεως εν αναμονή της εξελίξεως της επιθέσεως εις Γουδί δια την τελικήν επίθεσιν.Κατέχομεν εκτός γνωστων συνοικιών και συνοικισμών Νεάπολιν-Εξάρχεια και εκείθεν βαίνομεν προς την γραμμήν Κυψέλη (πλην Σχολής Ευελπίδων και Αβέρωφ) εφαπτόμεθα πλατείας Βάθης, Πειραιώς παρά τω Χατζηκώστα-Μοναστηράκι. Προσβάλλομεν τοπικώς Γενικήν Ασφάλειαν και Δ` Αστυνομικόν Τμήμα (οδό Σολωμού)..................
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
ΠΥΡΙΟΧΟΣ - ΝΕΣΤΟΡΑΣ
Υποβάλλεται
ΚΕ ΕΛΑΣ
9-12-44 ώρα 1.15
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. ΠΙ
Αριθ. Πρωτ. ΑΠ 137 Προσωπική Απόρρητος Διαταγή
I. Εν συνεχεία προς την υπ αριθ. ΑΠ 120 7-12-44 Δ/γήν επιχειρήσεων η ΙΙ Ταξιαρχία αναλαμβάνει δ` αύριον τας εξής εντολάς:
II. Θα επιτεθή δια των δυνάμεών της προς εξουδετέρωση- και εκμηδένιση των αντιστάσεων της Σχολής Ευελπίδων και των περί αυτήν οικημάτων. Ως συμπληρωματικά μέσα δια την εκτέλεση της διαταγής θέτομεν εις την διάθεσιν υμών το Τάγμα Πειραιώς, ευρισκόμενον εις Περιστέρι και όπερ διετάχθη να ευρίσκεται την 4ην ώραν περί τον Αγιον Μελέτην. Επίσης να χρησιμοποιήσητε πάντα τα ευρισκόμενα εις υμάς μέσα πυρών, ήτοι όλμους, πυροβόλα, απόσπασμα καταστροφών και παν έτερον δι` εμπρησμόν ή ανατίναξιν μέσον. Πιθανώς, θα διατεθή υμίν και ουλαμός αντιαρματικών πυροβόλων άμα ως αφιχθή ενταύθα, ίσως δε και πυρά πυροβολικού. Ώρα επιθέσεως η 6 της 9-12-44.
III. Επί του λοιπού μετώπου της η Ταξιαρχία να τηρήση την συνήθη φυσιογνωμίαν της μάχης μη αναλαμβάνουσα επιθετικάς επιχειρήσεις, απαγορεύουσα μόνον εις τον εχθρόν να αναλάβη πρωτοβουλίαν τινά. Εν τη εκτελέσει της εντολής ταύτης να έχη υπ' όψιν της την εκάστοτε τονιζομένην οικονομίαν πυρομαχικών.
IV. Αναφέρατε λήψιν και πορείαν ενεργειών.
Κοινοποίηση:
ΚΕ ΕΛΑΣ (υ.τ.α.) ΠΙ Γραφείο
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
I. ΠΥΡΙΟΧΟΣ Συν/χης, ΝΕΣΤΟΡΑΣ Καπετάνιος
9-12-44, ώρα 18
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. 111
Αριθ. ΑΠ 138 Γενική Διαταγή Επιχειρήσεων
Ι. ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΙΣ. Ο εχθρός εντός της πόλεως εξακολουθεί αμυνόμενος εις τας γνωστός αντιστάσεις και εις το συγκρότημα στρατώνων Γουδί.
ΙΙ. ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΟΥ Σ.Σ. Κατάληψις και εκκαθάρισις της πόλεως Αθηνών.
ΙΙΙ. ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΣΑ. Έχουν τεθεί εις την διάθεσιν του ΣΣ, πλην της II Μεραρχίας και τα εξής α) VIII Ταξιαρχία Πελοποννήσου (Διοίκησις 6ου και Που ΣΠ, 2 πεδινά πυροβόλα του 111 ΣΠ).
β) Μηχανοκίνητος ίλη της Ταξιαρχίας ιππικού (τανκς κλπ.). γ) Δύο αντιαρματικά πυροβόλα της ΠΙ Μεραρχίας.
IV. ΑΠΟΣΤΟλΑΙ ΤΩΝ ΓΕΙΤΟΝΙΚΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ.
Κάλυψις από Ελευσίνος, Μεσογείων, Φαλήρου, Πειραιώς.
V. ΙΔΕΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ.
Κατά πρώτον λόγον θα εξουδετερώσωμεν δι' εκμηδενίσεως τας μεγάλας αντιστάσεις της Σχολής Ευελπίδων και Στρατώνων Μακρυγιάννη. Να απομονώσωμεν το συγκρότημα Στρατώνων Γουδί. Σχολής Χωρ/κής, δια της καταλήψεως των πέριξ τούτου κατωκημένων σημείων. Εν συνεχεία δε και κατά δεύτερον λόγον θα επιτεθώμεν κατά του κέντρου της πόλης προς τελικήν εκκαθάρισιν της καταστάσεως.
VI. ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΔΥΝΑΜΕΩΝ. ΑΠΟΣΤΟΛΑΙ ΚΑΙ ΕΚΤΕΛΕΣ1Σ..................
4) ΙΙ ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ.
Αι μονάδες της. Τάγμα 6ου Συν/τος Πειραιώς, ουλαμός αντιαρματικού πυροβολικού της VIII Ταξιαρχίας, απόσπασμα καταστροφών μετά όλμων II Μεραρχίας. Υπό την Διοίκησίν της: Αποστολαί. Θα αποπερατώση την από σήμερον αναληφθείσαν επιχείρησιν προς εξουδετέρωσιν και εκμηδένισιν των αντιστάσεων της Σχολής Ευελπίδων και πέριξ συγκροτημάτων. Δια των υπολοίπων δυνάμεων θα απασχολή τον εχθρόν επί του υπολοίπου μετώπου.
5) ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΝ Σ. ΣΤΡΑΤΟΥ.
Μία Πυρ/χία ορειβατική των 75, ουλαμός πεδινού των 75, Διοικητής ο Διοικητής της ΧΜΙ Μοίρας πυρ/κού. Να παραμείνη εις την θέσιν αναμονής έτοιμος εις διαταγήν του Σ. να αναλάβη την εκτέλεσιν αποστολών βολής.
6) ΕΦΕΔΡΕΙΑ.
VIII ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ. Εκ της Διοικήσεως και Επιτελείου της VIII Ταξιαρχίας, του ΙΙου Συν/τος και Μηχανοκινήτου ίλης. Υπό την Διοίκησίν της: Αποστολαί. Εις την διάθεσιν του ΣΣ, θα κλιμακώση το 11 Συν/μα εις Περιστέρι, Κολωνόν, Πετράλωνα κατά τάγματα, ίνα εν ανάγκη ενισχύση τον αγώνα του ΣΣ είτε προς την II Ταξιαρχίαν είτε προς την VIII. Αι νεοαφιχθείσαι μονάδες δύνανται να λάβουν νάρκες ξηράς από την II Ταξιαρχίαν εάν έχουν ανάγκην.
7) ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ, ΔΙΑΒΙΒΑΣΕΙΣ ΣΔ. Οι γνωστοί.
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
I. ΠΥΡΙΟΧΟΣ Συν/χης ΝΕΣΤΟΡΑΣ Καπετάνιος
Αποδέκται:
II Μεραρχία I, II, VIII. Ταξιαρχίαι 6όν, 7ον. ΙΙον. Συν τα XIII Μοίρα Πυρ/κού Ταγ χης ΑΘηνέλλης
Κοινοποίηση: ΚΕ ΕΛΑΣ (υ.τ.α.) 111 Γραφείο
10-12-44 ώρα 17.15
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού
Προσωπική Επιτ. Γραφ. III Απόρρητος Αριθ. ΑΠ 144 Διαταγή Επιχειρήσεων
Εν συνεχεία ΑΠ 138/9-12-44 καθορίζομεν δι' αύριον τας κάτωθι αποστολάς: .....................
IV. II ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ.
Να συνέχιση την ενέργειάν της δια την κατάληψιν της Σχολής των Ευελπίδων. Δια δε των υπολοίπων δυνάμεων να εισβάλη την Ιην ώραν της 11ης τρέχοντος εις το κέντρον της πόλεως εκ των κατευθύνσεων Θησείου, Ψυρρή, Μεταξουργείου, Βάθης και Νεαπόλεως προς Ομόνοιαν. Εις περίπτωσιν καθ' ήν μέχρι της πρωίας περατωθή η επιχείρησις της Σχολής Ευελπίδων, αι απασχολούμενοι εις ταύτην δυνάμεις να ακολουθήσουν την εισβολήν εις Ομόνοιαν δια του Πεδίου Άρεως -Οδού Τοσίτσα και παρόδων των Πλατείας Κάνιγγος. Συνεννοουμένη μετά των πολιτικών οργανώσεων να αποφράξη τας εκ της Ομονοίας αγούσας διαβάσεις προς τας εξόδους της πόλεως.
V. ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΝ.
Ο ουλαμός Πεδινού της XIII Μεραρχίας τίθεται εις την διάθεσιν της II Ταξιαρχίας. Η ορειβατική πυροβολαρχία της αυτής Μοίρας εις την θέσιν της εις την διάθεσίν μας. Ο Λόχος Στρατηγείου της VIII Ταξιαρχίας να αποτελέση στήριγμα της πυροβολαρχίας ταύτης.
VI. ΕΦΕΔΡΕΙΑΙ.
Η VIII Ταξιαρχία να διαθέση: α) Το Τάγμα Κολωνού στην II Ταξιαρχία, β) Το Τάγμα Περιστερίου μετά της Δ/σεως του 2ου Συν/τος εις Χαροκόπου με την εντολήν το Σύν/μα αναλαμβάνον υπό την Διοίκησίν του και το εις Πετράλωνα Τάγμα του να απαγορεύση πάσαν εχθρικήν απόπειραν εκ των κατευθύνσεων Μοσχάτου, Φαλήρου και Πειραιώς. Το εις Πετράλωνα Τάγμα να μη μετακινηθή από την θέσιν αυτήν αν δεν λάβη γνώσιν το Σώμα Στρατόύ.
VII. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΙ. Δια τας αυριανάς επιχειρήσεις θα υποβάλλουν πληροφορίας αι ΜΜ ανά μίαν ώραν.
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΥΡΙΟΧΟΣ - ΝΕΣΤΟΡΑΣ
7ον και 1 Ιον ΣΠ
Παραλήπται:
II Μεραρχία I, II, VIII Ταξιαρχίαι, 13η ΜΟΠ
Κοινοποίηση;
ΚΕ ΕΛΑΣ (υ.τ.α.) Γραφείο III
11-12-44, ώρα 15.30
ΕΛΑΣ Α` Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. ΙΪΙ
Προσωπική Απόρρητος Αριθ. ΑΠ 151 Διαταγή επιχειρήσεων
Επιχειρήσεις συνεχισθούν αύριον ως ΑΠ 144/10-12-44 Διαταγή μας ΣΤΟΠ δια περίσφιξιν Ευελπίδων, Μακρυγιάννη και προώθησιν κέντρον πόλεως ΣΤΟΠ. Δέον ιδιαιτέρως επιτύχετε απόφραξιν οδεύσεων από κέντρον πόλεως ΣΤΟΠ δια οδοφραγμάτων, ναρκών και πυρών ΣΤΟΠ . Ομοίως κατασκευή ορυγμάτων όπου διαταγή ΣΤΟΠ. Οδοφράγματα ορύγματα εκτελεσθούν βάσει σχεδίου ώστε μη παραμείνουν κενά διεισδύσουν ΣΤΟΠ. Πολιτική οργάνωσις συγκροτεί ομάδας εναντίον τανκς ΣΤΟΠ. Συνεργαστήτε ΣΤΟΠ.
ΠΥΡΙΟΧΟΣ - ΝΕΣΤΟΡΑΣ
Παραλήπται;
I, II Ταξιαρχίαι
Κοινοποίηση:
ΚΕ ΕΛΑΣ (υ.τ.α.)
II Μεραρχία, Ι Ταξιαρχία, 5ον, 6ον Συν/τα Π.
III Γραφείο
11-12-44 ώρα 16.30,
ΕΛΑΣ Α` Σ. Στρατού
Επιτ. Γραφ. III Αρ. Πρωτ. ΑΠ 150 Δελτιον
Κατάστασις ώρας 16 και 30, 11-12-44
...... 2) ΤΟΜΕΑΣ II ταξιαρχίας.
Τμήματα 4 Συν/τος επιτεθέντα την νύχτα κατέλαβον περί την Ομόνοια τα σημεία παρά την Πολυκλινική (Σωκράτους). Ελέγχουν την γωνίαν Πειραιώς-Σωκράτους. Κατέλαβον την οδό Ίωνος-Σωκράτους-Αγίου Κωνσταντίνου. Από το Ταχυδρομείον ο εχθρός βάλλει σφοδρά πυρά. Η πλατεία Ομονοίας είναι οργανωμένη απ' τον εχθρό με συρματοπλέγματα. Επίσης από τμήματά μας ελέγχεται η οδός Σολωμού - Ακαδημίας μέχρι σημείου έναντι αντιστάσεων.
Το 3 Συν/μα παρά τας προσπαθείας του δεν κατώρθωσε να γίνει κύριο των κτιρίων της Σχολής των Ευελπίδων, τα οποία υποστηρίζονται υπό ισχυρού πυρός. Τμήματά του από Νεαπόλεως προωθήθησαν προς πλατεία Κάνιγκος και Χημείου. ..................
12-12-44 ωρα 11η
ΕΛΑΣ Α` Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. III Αριθ. ΑΠ 154
Δελτίον ώρας 11ης της 12-12-44
...................III. Π ΤΑΞΙΑΡΧΙΑ.
Προωθήθη μέχρι Πλατείας Κάνιγγος - Σχολή Ευελπίδων. Οι υπερασπισταί της αναγκάσθησαν να την εκκενώσουν εξ ολοκλήρου. Τμήματά μας εισήλθον εις Σχολήν.
Την 6.30 ήρχισε επίθεσις κατά Γενικής Ασφαλείας μετά προηγουμένην πυρκαϊάν Δ` Τμήματος, δια βενζιναντλίας. Ο εχθρός εγκατέλειψε το Δ' Αστυνομικό Τμήμα. Εχθρικόν τανκς κατεστράφη. Ετοιμάζεται ανατίναξις κτιρίου Μπακάκου την 10.30.
Κατελήφθη κτίριον γεωγραφικής υπηρεσίας.
Το πυρ/ κό μας βάλλει σποραδικώς κατά των Παλαιών Ανακτόρων δια να παρεμποδίζει την συγκέντρωσιν των επιστρατευομένων Εθνοφυλάκων. Εις όλην την πόλιν κατασκευάζονται πυρετοΰδώς οδοφράγματα και ορύγματα...........
Υποβάλλεται
ΚΕ ΕΛΑΣ
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
I. ΠΥΡΙΟΧΟΣ Συν/χης ΝΕΣΤΟΡΑΣ Καπετάνιος
12-12-44, ώρα 12.30
ΕΛΑΣ Α' Σ. Στρατού Επιτ. Γραφ. III
Προσωπική Απόρρητος Αριθ. ΑΠ 155
Διαταγή επιχειρήσεων
Αι επιχειρήσεις θα συνεχισθούν αύριον ως ακολούθως:
I. ΣΚΟΠΟΣ, α) Συγκρότησις συνεχούς μετώπου από περιοχής Αμπελοκήπων μέχρι Καισαριανής. 6) Ισχυρά επιδρομή προς αρπαγήν, ή καταστροφήν των πυροβόλων των Παραπηγμάτων.
II. ΚΑΤΑΝΟΜΗ — ΑΠΟΣΤΟΛΑΙ. Συγκροτούμεν προς τούτο δύο αποσπάσματα.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ Ιον. Τάγμα Κορίνθου (ευρισκόμενον ήδη παρά τω 7ω Συγκροτήματι). Τμήμα 2ου Συν/τος Π Μεραρχίας υπό Νικηφόρον. Τρία Τάγματα του 3ου Συν/ τος II Ταξιαρχίας (έν Αμπελοκήπων και δύο απαγκιστρωθέντα από το Σχολείον Ευελπίδων). Δύναμις των δύο απαγκιστρωθέντων Ταγμάτων τουλάχιστον 500 ένοπλοι άνδρες. Πυρά ουλαμού Πυροβολικού τιθέντος εις την διάθεσιν II Ταξιαρχίας.
Διοικητής αποσπάσματος: Ό Δ/τής του 3ου Συν/τος Ταγ/χης Μαυροθαλασσίτης με τον δεύτερον Καπετάνιον του 3ου Συν/τος Στέφανον. Επιτελής του Αποσπάσματος ο Λοχαγός Ντίνος Γιαννάκουλόπουλος.
Αποστολή: Να αιφνιδιάση και εξουδετερώση τας αντιστάσεις Παραπηγμάτων, μετά δε την είσοδόν του να λάβη υπό την κυριότητα το εκεί ευρισκόμενον υλικόν ΠυροΒολικού, το οποίον αν δεν δυνηθή μεταφέρη να καταστραφή. Μετά την επιτυχίαν του αιφνιδιασμού δια άλλας αποστολάς (μεταφοράν ή καταστροφήν πυροβόλων) να αφήση την αναγκαιούσαν δύναμιν, δια του μεγαλυτέρου δε μέρους της δυνάμεώς του να διεισδύση εις Κουπόνια και να επιτύχη την ένωσίν του μετά των επιτεθησομένων τμημάτων της Ιης Ταξιαρχίας.
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ 2ον. Το 7ον ΣΠ υπό την διοίκησίν του.
Αποστολή: Θα απασχολή ενεργώς τας εχθρικάς δυνάμεις της Σχολής της Χωρ/κής..................
III. ΕΚΤΕΛΕΣΙΣ, Εκτόξευσις όλων των ως άνω επιθέσεων την 2αν (δευτέραν) ώραν της 13ης τρέχοντος. Ειδικοί δυναμιτισταί θα παρακολουθήσουν δια την εξουδετέρωσιν των αρμάτων που θα επιχειρήσουν τυχόν να επέμβουν εις τον αγώνα. ΣΔ 12-12-44, ώρα 12.30:
Αποδέκται:
3ον, 7ον, Συν/τα Πεζ.
I, II Ταξιαρχία Λοχαγός Γιαννακουλόπουλος
Η ΔΙΟΙΚΗΣΗ
I. ΠΥΡΙΟΧΟΣ Συν/χης ΝΕΣΤΟΡΑΣ Καπετάνιος
Κοινοποίηση:
ΚΕ ΕΛΑΣ (υ.τ.α.)
Για την ακρίβειαν III Γραφείον Το III Γραφείον
Η ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ. Βασίλη Μπαρτζιώτα/ΕΘνική Αντίσταση και Δεκέμβρης 1944
Η ΜΑΧΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ
Ή μάχη για την κατάληψη της Σχολής των Ευελπίδων υπήρξε μιά άπ'τις καλά
οργανωμένες μάχες μας
του Δεκέμβρη, πολύ δύσκολη, γιατί είχαμε νά κάνουμε μέ άξιωματικούς, που άμύνονταν σ'ένα γερό χτίριο, όπως η Σχολή των Ευελπίδων στό Πεδίο του Αρεως, και είχαν βαριά όπλα (σέ τσιμεντένια πολυβολεία, πού'χαν χτίσει οί ιταλοί φασίστες του Μουσολίνι).
Η μάχη αυτή, πού'γινε στά τέλη του πρώτου δεκαήμερου τοϋ Δεκέμβρη 1944, είχε δυό φάσεις.
Ή πρώτη φάση άρχισε χωρίς διαταγή του Α' Σώματος Στράτου καί δίχως νά'χει χαμπάρι ή διοίκησή του. Τό μέλος τοϋ ΠΓ της ΚΕ τοϋ ΚΚΕ καί πρώην ύπουργός Γεωργίας, Γιάννης Ζεύγος, έν άγνοία της διοίκησης τοϋ Α' Σ.Στρατού, κατόρθωσε νά πείσει τό διοικητή τοϋ 3ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Αθήνας ταγματάρχη Μαυροθαλασσίτη να κάνει την έπιχείρηση για την κατάληψη της Σχολής των Εύελπίδων. Ο Μαυροθαλασσίτης πείστηκε, εφόσον τό'λεγε ένας πρώην ύπουργός καί μάλιστα μέλος τοϋ ΠΓ της ΚΕ τού ΚΚΕ, καί άρχισε τήν έπιχείρηση μέ ρεσάλτο (επίθεση), εντελώς άνοργάνωτα, χωρίς την παραμικρή προετοιμασία. Ο ίδιος ό Μαυροθαλασσίτης έπαιρνε μέρος στήν μάχη ρίχνοντας με την καραμπίνα του σαν... στρατιώτης!
Η επίθεση αύτή είχε, φυσικά, κλασική αποτυχία μέ πολλά θύματα, καί, μόλις τό μάθαμε, τή σταματήσαμε, υποδείχνοντας στό Γιάννη Ζεύγο νά μην άνακατευτεί περισσότερο στά στρατιωτικά ζητήματα, όπου δέ χωράνε ερασιτεχνισμοί πού πληρώνονται με το άκριβό αίμα των έλασιτών!
Η δεύτερη φάση της επιχείρησης γιά την κατάληψη της Σχολής των Ευελπίδων εγινε υστέρα από δυό μέρες, αφού τήν οργανώσαμε καλά μέ τή συμμετοχή του 3ου καί 4ου Συντάγματος της 2ης Ταξιαρχίας μας καί μέ συνολική δύναμη 5 τάγματα πεζικού.
Την έπίθεση τήν άρχισε τό τάγμα του καπετάν Νικηφόρου της Αθήνας, που άποτελούνταν από εργάτες των Ποδαράδων - Καλογρέζας καί ήταν από τα ισχυρότερα τάγματά μας. Τή μάχη τή διηύθυνε τό ιδιο τό Α' Σ. Στράτου, μέ εκπρόσωπό του τον καπετάν Νέστορα καί μαζί του βρισκόμουνα κι έγώ, σ'ένα λοφίσκο, απέναντι άπ'τή Σχολή Ευελπίδων και μας χτύπησαν, έπανειλημμένα, τά αγγλικά άεροπλάνα μέ ρουκέτες.
Πρώτο ξεκίνησε τό τάγμα του καπετάν Νικηφόρου της Αθήνας απ'τήν κατεύθυνση πού είναι τό δασάκι μεταξύ Κυψέλης καί Σχολής Ευελπίδων καί, μέσα σε θύελλα πυρός, κατάφερε νά καβαλήσει τή μάντρα της Σχολής, νά ανοίξει ρήγμα καί νά μπει στό κύριο χτίριο της Σχολής. Εκεί τραυματίστηκε ό ήρωικός καπετάν Νικηφόρος, μά τό τάγμα του συνέχιζε τήν έπίθεση. Τότε ρίχναμε τό ενα ύστερα άπ'τ'άλλο τά υπόλοιπα τάγματά μας στήν επίθεση καί αφού μέ τά πυροβόλα μας εξουδετερώσαμε τά τσιμεντένια πυροβολεία της Σχολής.
Ή μάχη συνεχιζόταν σκληρή στα υπόγεια της Σχολής Ευελπίδων, μέ πολλές άπώλειες εκατέρωθεν, από πάτωμα σε πάτωμα, και στο τέλος ό ΕΛΑΣ κυριάρχησε στη Σχολή, πιάνοντας τους περισσότερους ζωντανούς ευέλπιδες αιχμάλωτους.
Μόνο ενα μικρό μέρος εύέλπιδων έσωσαν οι από... μηχανής θεοί, τά άγγλικά τάνκς, που εμφανίστηκαν καί μας πολυβολουσαν την ώρα τής μάχης.
Οταν τέλειωσε η μάχη, έγινε καί τούτο τό κωμικό έπεισόδιο. Τό τάγμα του καπετάν Νικηφόρου βρήκε στά υπόγεια της Σχολής την αποθήκη με τις στολές των μαθητών - άξιωματικών. Τότε όλοι ντύθηκαν... ευέλπιδες με την χαρακτηριστική ανοιχτοκίτρινη στολή τους και τα ξιφίδιά τους και, έτσι ντυμένοι, ξεπόρτισαν άπ'την κεντρική είσοδο της Σχολής και έκαναν παρέλαση στο Πεδίο του Αρεως.
Μερικοί έλεγαν με ειρωνεία: Βλέπετε νίκησαν οι...εύέλπιδες!
Αθάνατε λαέ και στρατέ του ΕΛΑΣ της Αθήνας, της Ελλάδας. Ακόμα και στις πιό δύσκολες στιγμές της μάχης δέν ξεχνούσε τη θυμοσοφία του και τα χωρατά του. Πολεμούσε σαν το λιοντάρι και έδινε τον έαυτό του όλοκαύτωμα μέ τό τραγούδι του ΕΛΑΣ στό στόμα. «Εμπρός ΕΛΑΣ γιά τήν Ελλάδα, τό δίκιο καί τή λευτεριά...»
Η κατάληψη της Σχολής Ευελπίδων είχε μεγάλο στρατιωτικό και πολιτικό άντίχτυπο. Εδειξε ότι ο ΕΛΑΣ παλεύει, όχι μόνο με ήρωισμό, μα και με σύνεση - τέχνη, ότι είναι ένας πολύ πειθαρχημένος στρατός, που μπορούσε να τα βάλει μέ τόν ταχτικό στρατό του Σκόμπυ. Η κατάληψη της Σχολής Ευελπίδων ανέβασε το ήθικό των ελασιτών, που έβλεπαν μέσα στην ίδια τη ζωή, ότι μπορούσαν να καταλάβουν όποιοδήποτε στόχο, φτάνει η μάχη να οργανωνόταν καλά και να καθοδηγούνταν σωστά με βάση καλά επεξεργασμένο επιτελικό σχέδιο.
Βασίλης Μπαρτζιωτας
 | |
| Αεροφωτογραφια δεκαετιας του 1930 απο την πλευρα της Κυψελης που απεικονιζει την σχολη Ευελπιδων, την αλανα εμπρος του κεντρικου κτιριου, στα αριστερα του ειναι η περιοχη/συνοικια Πολυγωνο, παραγκούπολη προσφύγων από τη Μικρά Ασία. Επισης κατω δεξια διακρινονται και τα κτιρια της Γεωγραφικης Υπηρεσιας Στρατου. |
του Δεκέμβρη, πολύ δύσκολη, γιατί είχαμε νά κάνουμε μέ άξιωματικούς, που άμύνονταν σ'ένα γερό χτίριο, όπως η Σχολή των Ευελπίδων στό Πεδίο του Αρεως, και είχαν βαριά όπλα (σέ τσιμεντένια πολυβολεία, πού'χαν χτίσει οί ιταλοί φασίστες του Μουσολίνι).
Η μάχη αυτή, πού'γινε στά τέλη του πρώτου δεκαήμερου τοϋ Δεκέμβρη 1944, είχε δυό φάσεις.
Ή πρώτη φάση άρχισε χωρίς διαταγή του Α' Σώματος Στράτου καί δίχως νά'χει χαμπάρι ή διοίκησή του. Τό μέλος τοϋ ΠΓ της ΚΕ τοϋ ΚΚΕ καί πρώην ύπουργός Γεωργίας, Γιάννης Ζεύγος, έν άγνοία της διοίκησης τοϋ Α' Σ.Στρατού, κατόρθωσε νά πείσει τό διοικητή τοϋ 3ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ Αθήνας ταγματάρχη Μαυροθαλασσίτη να κάνει την έπιχείρηση για την κατάληψη της Σχολής των Εύελπίδων. Ο Μαυροθαλασσίτης πείστηκε, εφόσον τό'λεγε ένας πρώην ύπουργός καί μάλιστα μέλος τοϋ ΠΓ της ΚΕ τού ΚΚΕ, καί άρχισε τήν έπιχείρηση μέ ρεσάλτο (επίθεση), εντελώς άνοργάνωτα, χωρίς την παραμικρή προετοιμασία. Ο ίδιος ό Μαυροθαλασσίτης έπαιρνε μέρος στήν μάχη ρίχνοντας με την καραμπίνα του σαν... στρατιώτης!
Η επίθεση αύτή είχε, φυσικά, κλασική αποτυχία μέ πολλά θύματα, καί, μόλις τό μάθαμε, τή σταματήσαμε, υποδείχνοντας στό Γιάννη Ζεύγο νά μην άνακατευτεί περισσότερο στά στρατιωτικά ζητήματα, όπου δέ χωράνε ερασιτεχνισμοί πού πληρώνονται με το άκριβό αίμα των έλασιτών!
Η δεύτερη φάση της επιχείρησης γιά την κατάληψη της Σχολής των Ευελπίδων εγινε υστέρα από δυό μέρες, αφού τήν οργανώσαμε καλά μέ τή συμμετοχή του 3ου καί 4ου Συντάγματος της 2ης Ταξιαρχίας μας καί μέ συνολική δύναμη 5 τάγματα πεζικού.
Την έπίθεση τήν άρχισε τό τάγμα του καπετάν Νικηφόρου της Αθήνας, που άποτελούνταν από εργάτες των Ποδαράδων - Καλογρέζας καί ήταν από τα ισχυρότερα τάγματά μας. Τή μάχη τή διηύθυνε τό ιδιο τό Α' Σ. Στράτου, μέ εκπρόσωπό του τον καπετάν Νέστορα καί μαζί του βρισκόμουνα κι έγώ, σ'ένα λοφίσκο, απέναντι άπ'τή Σχολή Ευελπίδων και μας χτύπησαν, έπανειλημμένα, τά αγγλικά άεροπλάνα μέ ρουκέτες.
Πρώτο ξεκίνησε τό τάγμα του καπετάν Νικηφόρου της Αθήνας απ'τήν κατεύθυνση πού είναι τό δασάκι μεταξύ Κυψέλης καί Σχολής Ευελπίδων καί, μέσα σε θύελλα πυρός, κατάφερε νά καβαλήσει τή μάντρα της Σχολής, νά ανοίξει ρήγμα καί νά μπει στό κύριο χτίριο της Σχολής. Εκεί τραυματίστηκε ό ήρωικός καπετάν Νικηφόρος, μά τό τάγμα του συνέχιζε τήν έπίθεση. Τότε ρίχναμε τό ενα ύστερα άπ'τ'άλλο τά υπόλοιπα τάγματά μας στήν επίθεση καί αφού μέ τά πυροβόλα μας εξουδετερώσαμε τά τσιμεντένια πυροβολεία της Σχολής.
Ή μάχη συνεχιζόταν σκληρή στα υπόγεια της Σχολής Ευελπίδων, μέ πολλές άπώλειες εκατέρωθεν, από πάτωμα σε πάτωμα, και στο τέλος ό ΕΛΑΣ κυριάρχησε στη Σχολή, πιάνοντας τους περισσότερους ζωντανούς ευέλπιδες αιχμάλωτους.
Μόνο ενα μικρό μέρος εύέλπιδων έσωσαν οι από... μηχανής θεοί, τά άγγλικά τάνκς, που εμφανίστηκαν καί μας πολυβολουσαν την ώρα τής μάχης.
Οταν τέλειωσε η μάχη, έγινε καί τούτο τό κωμικό έπεισόδιο. Τό τάγμα του καπετάν Νικηφόρου βρήκε στά υπόγεια της Σχολής την αποθήκη με τις στολές των μαθητών - άξιωματικών. Τότε όλοι ντύθηκαν... ευέλπιδες με την χαρακτηριστική ανοιχτοκίτρινη στολή τους και τα ξιφίδιά τους και, έτσι ντυμένοι, ξεπόρτισαν άπ'την κεντρική είσοδο της Σχολής και έκαναν παρέλαση στο Πεδίο του Αρεως.
Μερικοί έλεγαν με ειρωνεία: Βλέπετε νίκησαν οι...εύέλπιδες!
Αθάνατε λαέ και στρατέ του ΕΛΑΣ της Αθήνας, της Ελλάδας. Ακόμα και στις πιό δύσκολες στιγμές της μάχης δέν ξεχνούσε τη θυμοσοφία του και τα χωρατά του. Πολεμούσε σαν το λιοντάρι και έδινε τον έαυτό του όλοκαύτωμα μέ τό τραγούδι του ΕΛΑΣ στό στόμα. «Εμπρός ΕΛΑΣ γιά τήν Ελλάδα, τό δίκιο καί τή λευτεριά...»
Η κατάληψη της Σχολής Ευελπίδων είχε μεγάλο στρατιωτικό και πολιτικό άντίχτυπο. Εδειξε ότι ο ΕΛΑΣ παλεύει, όχι μόνο με ήρωισμό, μα και με σύνεση - τέχνη, ότι είναι ένας πολύ πειθαρχημένος στρατός, που μπορούσε να τα βάλει μέ τόν ταχτικό στρατό του Σκόμπυ. Η κατάληψη της Σχολής Ευελπίδων ανέβασε το ήθικό των ελασιτών, που έβλεπαν μέσα στην ίδια τη ζωή, ότι μπορούσαν να καταλάβουν όποιοδήποτε στόχο, φτάνει η μάχη να οργανωνόταν καλά και να καθοδηγούνταν σωστά με βάση καλά επεξεργασμένο επιτελικό σχέδιο.
Βασίλης Μπαρτζιωτας
Σπύρος Κωτσάκης καπετάνιος Α` ΣΣ ΕΛΑΣ. Περιγράφοντας τις ενέργειες τμήματων του ΕΛΑΣ προς την Σχολή Ευελπίδων
Τρίτη 5 Δεκέμβρη
περιγραφη ΝΕΣΤΟΡΑ
Πρωί. Ήρθε Διαταγή της ΚΕ του ΕΛΑΣ να ξεκαθαρίσουμε τις συνοικίες από κάθε αντιδραστική δύναμη και να τις κρατήσουμε ελεύθερες. Εκδόσαμε αμέσως λακωνική Διαταγή (ΑΠ 76) και στη συνέχεια άλλη αναλυτικότερη. Να συνεχίσουμε την εκκαθάριση των εχθρικών εστιών, που αντιστέκονται ακόμα:
Σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη η σπουδαιότερη, Χωροφυλακή Δεριγνύ - Κοδριγκτώνος, 8ο Αστυνομικό Τμήμα Αχαρνών, Τμήμα Μπουραντά στη Βάθη (ΑΠ 78).
Στο μεταξύ πάλι χτύπησαν από το 4ο, την Τροχαία και τη Γενική Ασφάλεια, τις διαδηλώσεις χιλιάδων λαού στο κέντρο της Αθήνας, ύστερα από την κηδεία των δολοφονημένων κατά τις χθεσινές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας.Το μεσημέρι αναφέρουμε στην ΚΕ του ΕΛΑΣ την κατάσταση (ΑΠ 84). Καταλήφθηκαν οι Φυλακές Συγγρού. Περισφίγγονται οι εχθρικές εστίες στου Χατζηκώστα, και οι αποθήκες Χωροφυλακής στα Πατήσια, η Γενική και η Ειδική Ασφάλεια και το 8ο Τμήμα στον Άγιο Παντελεήμονα.............
Πέμπτη 7 Δεκέμβρη
περιγραφη ΝΕΣΤΟΡΑ
Δακτυλογραφήθηκε η Γενική Διαταγή Επιχειρήσεων. Στις εφτάμιση, το βράδυ της Τετάρτης, έτοιμη στάλθηκε στις Μονάδες. Περιμέναμε να γυρίσουν οι σύνδεσμοι. Γύρισαν. Μεσάνυχτα περασμένα τραβάμε για ύπνο.... Περνάνε οι 5. Ήταν η ώρα της εξόρμησης. Δεν ακούω όμως τίποτα από τη μεριά του Δυκαβηττού. Ξυπνώ τη Θέτιδα. Τίποτα κι αυτή. Κι η ανησυχία μεγαλώνει. Γίνεται αγωνία.
Μόλις χαράζει ντυνόμαστε. Πάμε για το Σταθμό Διοίκησης. Εξακολουθεί να μην ακούγεται μάχη πουθενά. .... Περασμένες εννιά ακούγονται μακριά πυρά από την κατεύθυνση Τουρκοβούνια-Ψυχικό. Εγγλέζικα αεροπλάνα πετάνε εκεί από πάνω. Μας ζώσανε τα φίδια. Φανερό ότι το Σχέδιο, η Διαταγή Επιχειρήσεων δεν εκτελέστηκε. Σε λίγο φθάνει αναφορά....Γύρισε το μεσημέρι ο Θάνος Αθηνέλλης από την Καισαριανή, την I Ταξιαρχία... Αναφέρει ότι η IΙ Μεραρχία κατέλαβε το Σχολείο Χωροφυλακής, ότι κύκλωσε και εξόντωσε αυτούς που επιτίθονταν κατά της Καισαριανής και ότι κι οι δυο Ταξιαρχίες είναι έτοιμες στη βάση εξόρμησης για το κέντρο.
Κρατάνε ακόμα οι εστίες αντίστασης του εχθρού:
Σχολή Ευελπίδων, Φυλακή Αβέρωφ, Γενική Ασφάλεια και το Δ` Αστυνομικό Τμήμα...................
.... Η ΚΕ όμως του ΕΛΑΣ διέταξε να συνεχίσουμε την εκτέλεση της Γενικής Επιχείρησης, Ν' απασχολήσουμε τις δυνάμεις του εχθρού στο Γουδί και με τις υπόλοιπες να μπούμε στο κέντρο της Αθήνας.Έτσι βγάζουμε την ΑΠ 120 Διαταγή πρός τη ΙΙ Μεραρχία (και τα 7ο και 6ο Συντάγματα), και στείλαμε το ΑΠ 121 Δελτίο Πληροφοριών, που επισημαίνει την ενεργό αναμιξη των Αγγλων με τανκς και αεροπορία και καταλήγει με το μόνιμο θέμα των πυρομαχικών...
Σάββατο 9 Δεκέμβρη
περιγραφη ΝΕΣΤΟΡΑ
Η επίθεση κατά του Μακρυγιάννη έγινε με ορμή κι αυτοθυσία απ' όλα τα τμήματα που πήραν μέρος. Το 6ο Τάγμα της Κορίνθου όμως... είχε μεγάλες απώλειες. Το μέρος είχε οχυρωθεί. Τα αγγλικά τανκς περιπολούσαν και παρεμβάλλονταν. Δεν είχαμε αντιαρματικά. Μ` αυτή τη δύναμη που διαθέταμε — και προ πάντων μ' αυτά τα μέσα και με παρεμβολή των Αγγλων - δεν μπορούσε να πετύχει η επιχείρηση.
Καιρός τώρα να τελειώνει η ΙΙ Ταξιαρχία με τη Σχολή Ευελπίδων. Αλλεπάλληλες επιθέσεις, όχι καλά οργανωμένες, είχαν αποτύχει. Πάμε με τον Φάνη στη διοίκηση της Ταξιαρχίας και μιλάμε με το στρατιωτικό διοικητή της αντισυνταγματάρχη Παναγιώτη Γιακουμέλο και τον καπετάνιο της Κυριάκο Τσακίρη. Γυρίζουμε στην έδρα μας και συντάσσουμε τη Διαταγή ΑΠ 137. Αύριο, Κυριακή, η Ταξιαρχία θα εξαλείψει την εστία εχθρικής αντίστασης της Σχολής Ευελπίδων. Το Σώμα δίνει βοήθεια το Τάγμα του 6ου Συντάγματος Πειραιά, που έχει σαν εφεδρεία του στο Περιστέρι. Να χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα που υπάρχουν στο χώρο της II. Πυροβόλα, όλμοι, ουλαμός αντιαρματικών. Ύστερα απ' αυτό αναφέρουμε στην ΚΕ του ΕΛΑΣ και με βάση τη γενική κατάσταση και τη Διαταγή της συντάξαμε Γενική Διαταγή Επιχειρήσεων το βράδυ (ΑΠ 138).
Αποστολή του Σώματος να καταλάβει και να ξεκαθαρίσει την Αθήνα από τις εχθρικές εστίες. (Φυσικά τις ελληνικές... Οι Αγγλοι πουθενά δεν αναφέρονται σαν εχθρός και εχθρικές εστίες).
Να εκμηδενίσει τις μεγάλες αντιστάσεις της Σχολής Ευελπίδων και του Μακρυγιάννη, ν' απομονώσει το Συγκρότημα Γουδί και στη συνέχεια να μπούμε στο κέντρο για την τελική εκκαθάριση της κατάστασης.Με βάση αυτή τη Διαταγή έγινε η κατανομή των δυνάμεων και οι αποστολές τους.........
Κυριακή 10 Δεκέμβρη
περιγραφη ΝΕΣΤΟΡΑ
Βασικά το ίδιο σχέδιο με τους ίδιους στόχους και σχεδόν τις ίδιες δυνάμεις, καταπονημένες μάλιστα, επόμενο ήταν να έχει και την ίδια τύχη με προηγούμενα ως προς τους τελικούς στόχους αποτελέσματα, παρ' όλη τη γενναιότητα, τον ηρωισμό, τις θυσίες των μαχητών και στελεχών. Και τούτο ενώ ο κύριος εχθρός, ο κύριος αντίπαλος, σ' αυτή την σύγκρουση, οι Αγγλοι, αυξάνουν ραγδαία τις δυνάμεις τους, οργανώνουν καλύτερα τις επιχειρήσεις, ύστερα από το σοκ που πάθανε τις πρώτες ημέρες. Έτσι, την Κυριακή το βράδυ, κι ύστερα από σχετική Διαταγή της ΚΕ (ΑΠ 152) επαναλάβαμε σχεδόν την ίδια Διαταγή Επιχειρήσεων.
Δευτέρα 11 Δεκέμβρη
περιγραφη Νεστορα
Όμως και σήμερα δεν άλλαξε η κατάσταση. Αναφορές παίρνουμε κανονικά, σχεδόν κάθε ώρα, εξόν από την II Μεραρχία και ενημερώνουμε την ΚΕ...... Τ' απόγευμα βγάλαμε καινούργια σύντομη Διαταγή συνέχισης των επιχειρήσεων σύμφωνα με την προηγούμενη ΑΠ 144 Γενική Διαταγή του ΣΣ.
Να περισφίξουν Μακρυγιάννη, Σχολή Ευελπίδων, και να προωθηθούν προς το κέντρο και να οργανώσουν με τη συνεργασία των πολιτικών οργανώσεων την προστασία των συνοικιών από τις οδεύσεις τανκς από το κέντρο προς αυτές, με οδοφράγματα και νάρκες και τη συγκρότηση αντιτανκικών ομάδων (ΑΠ 151 Διαταγή Επιχειρήσεων). Για το σκοπό αυτό συνεδρίασε το γραφείο της ΕΠ της ΚΟΑ και πάρθηκαν τ' απαραίτητα μέτρα για την κινητοποίηςτη και οργάνωση του λαού γι' αυτούς τους στρατιωτικούς στόχους. Ο Φάνης με τον Καλοδίκη και τον Περικλή (Παρασκευά Φουντουρουδάκη) προσωπικά παρακολουθούν την πραγματοποίηση αυτής της απόφασης. Στείλαμε ταυτόχρονα αναφορά στην ΚΕ για την κατάσταση σ' όλα τα μέτωπα. Δεν παρουσιάζεται καμιά αλλαγή. Εντείνεται η περίσφιξη Μακρυγιάννη και Ευελπίδων......
Τριτη 12 Δεκεμβρη
περιγραφη Νεστορα
....Εξακολουθεί η περίσφιξη του Μακρυγιάννη. Καταλήφθηκε η Σχολή Ευελπίδων.
Οι Αγγλοι με θωρακισμένα τους πήραν και δεν τους αιχμαλωτίσαμε.
Καταλήφθηκε και η Γεωγραφική Υπηρεσία. Αρχισε επίθεση κατά της Γενικής Ασφάλειας. Στάλθηκε Δελτίο Πληροφοριών (ΑΠ 154) προς την ΚΕ. Έτσι, με την κατάληψη της Σχολής Ευελπίδων, ύστερα από καλά οργανωμένη και ελεγμένη επιχείρηση που την παρακολούθησαν από κοντά η Ταξιαρχία και το ΣΣ — πήγαμε με τον Φάνη κι επιθεωρήσαμε τις δυνάμεις που θα 'παιρναν μέρος - απελευθερώθηκαν πολλές δυνάμεις της ΙΙ Ταξιαρχίας και μπορούσαμε να συνεχίσουμε την προσπάθεια απομόνωσης του Γουδιού, να δημιουργήσουμε «φράγμα» από Καισαριανή μέχρι Αμπελόκηπους και να συνεχίσουμε την προσπάθεια εκκαθάρισης του κέντρου και ολόκληρης της Αθήνας, μαζί με τις δυνάμεις, που πάντα περιμένουμε να 'ρθουν απ' όξω. Φυσικά για τη δημιουργία αυτού του «φράγματος» πρέπει να εξουδετερωθούν οι δυνάμεις του εχθρού που βρίσκονται στα παραπήγματα (Χώρο Ιου Συντάγματος Πεζικού του Ελληνικού Στρατού). Για τούτο συγκροτούμε δυο Αποσπάσματα
— το Α` από 3 Τάγματα του 3ου Συν/τος Αθήνας, από το 2ο Σύνταγμα της II Μεραρχίας όσο έχει μείνει, (με διοίκηση τους Γιάννη Παλάσκα, Νικηφόρο και Ανάποδο) και το Τάγμα του 6ου Κορίνθου, που βρίσκεται στο 7ο Συγκρότημα. (Έτσι λέμε το Συγκρότημα που έχει διαμορφωθεί στα Τουρκοβούνια, Ψυχικό, Αμπελόκηπους, σαν δεξιά φάλαγγα της II Μεραρχίας στο αρχικό σχέδιο). Διοικητής του Αποσπάσματος ο Μαυροθαλασσίτης στρατιωτικός Διοικητής του 3ου Συντάγματος κι επιτελής ο Ντίνος Γιαννακουλόπουλος με β' καπετάνιο το Στέφανο
- Το Β' Απόσπασμα αποτελείται από το 7ο Σ.Π., υπό την διοίκησή του (Λακιώτης, στρατιωτικός, Στάθης Ανέστης, καπετάνιος).....Θα επιτεθούν αιφνιδιαστικά και ορμητικά στις 2 μετά τα μεσάνυχτα. Θα πάρουν όσον οπλισμό βρουν.....
περιγραφη ΝΕΣΤΟΡΑ
Πρωί. Ήρθε Διαταγή της ΚΕ του ΕΛΑΣ να ξεκαθαρίσουμε τις συνοικίες από κάθε αντιδραστική δύναμη και να τις κρατήσουμε ελεύθερες. Εκδόσαμε αμέσως λακωνική Διαταγή (ΑΠ 76) και στη συνέχεια άλλη αναλυτικότερη. Να συνεχίσουμε την εκκαθάριση των εχθρικών εστιών, που αντιστέκονται ακόμα:
Σύνταγμα Χωροφυλακής Μακρυγιάννη η σπουδαιότερη, Χωροφυλακή Δεριγνύ - Κοδριγκτώνος, 8ο Αστυνομικό Τμήμα Αχαρνών, Τμήμα Μπουραντά στη Βάθη (ΑΠ 78).
Στο μεταξύ πάλι χτύπησαν από το 4ο, την Τροχαία και τη Γενική Ασφάλεια, τις διαδηλώσεις χιλιάδων λαού στο κέντρο της Αθήνας, ύστερα από την κηδεία των δολοφονημένων κατά τις χθεσινές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας.Το μεσημέρι αναφέρουμε στην ΚΕ του ΕΛΑΣ την κατάσταση (ΑΠ 84). Καταλήφθηκαν οι Φυλακές Συγγρού. Περισφίγγονται οι εχθρικές εστίες στου Χατζηκώστα, και οι αποθήκες Χωροφυλακής στα Πατήσια, η Γενική και η Ειδική Ασφάλεια και το 8ο Τμήμα στον Άγιο Παντελεήμονα.............
Πέμπτη 7 Δεκέμβρη
περιγραφη ΝΕΣΤΟΡΑ
Μόλις χαράζει ντυνόμαστε. Πάμε για το Σταθμό Διοίκησης. Εξακολουθεί να μην ακούγεται μάχη πουθενά. .... Περασμένες εννιά ακούγονται μακριά πυρά από την κατεύθυνση Τουρκοβούνια-Ψυχικό. Εγγλέζικα αεροπλάνα πετάνε εκεί από πάνω. Μας ζώσανε τα φίδια. Φανερό ότι το Σχέδιο, η Διαταγή Επιχειρήσεων δεν εκτελέστηκε. Σε λίγο φθάνει αναφορά....Γύρισε το μεσημέρι ο Θάνος Αθηνέλλης από την Καισαριανή, την I Ταξιαρχία... Αναφέρει ότι η IΙ Μεραρχία κατέλαβε το Σχολείο Χωροφυλακής, ότι κύκλωσε και εξόντωσε αυτούς που επιτίθονταν κατά της Καισαριανής και ότι κι οι δυο Ταξιαρχίες είναι έτοιμες στη βάση εξόρμησης για το κέντρο.
Κρατάνε ακόμα οι εστίες αντίστασης του εχθρού:
Σχολή Ευελπίδων, Φυλακή Αβέρωφ, Γενική Ασφάλεια και το Δ` Αστυνομικό Τμήμα...................
.... Η ΚΕ όμως του ΕΛΑΣ διέταξε να συνεχίσουμε την εκτέλεση της Γενικής Επιχείρησης, Ν' απασχολήσουμε τις δυνάμεις του εχθρού στο Γουδί και με τις υπόλοιπες να μπούμε στο κέντρο της Αθήνας.Έτσι βγάζουμε την ΑΠ 120 Διαταγή πρός τη ΙΙ Μεραρχία (και τα 7ο και 6ο Συντάγματα), και στείλαμε το ΑΠ 121 Δελτίο Πληροφοριών, που επισημαίνει την ενεργό αναμιξη των Αγγλων με τανκς και αεροπορία και καταλήγει με το μόνιμο θέμα των πυρομαχικών...
Σάββατο 9 Δεκέμβρη
περιγραφη ΝΕΣΤΟΡΑ
Η επίθεση κατά του Μακρυγιάννη έγινε με ορμή κι αυτοθυσία απ' όλα τα τμήματα που πήραν μέρος. Το 6ο Τάγμα της Κορίνθου όμως... είχε μεγάλες απώλειες. Το μέρος είχε οχυρωθεί. Τα αγγλικά τανκς περιπολούσαν και παρεμβάλλονταν. Δεν είχαμε αντιαρματικά. Μ` αυτή τη δύναμη που διαθέταμε — και προ πάντων μ' αυτά τα μέσα και με παρεμβολή των Αγγλων - δεν μπορούσε να πετύχει η επιχείρηση.
Καιρός τώρα να τελειώνει η ΙΙ Ταξιαρχία με τη Σχολή Ευελπίδων. Αλλεπάλληλες επιθέσεις, όχι καλά οργανωμένες, είχαν αποτύχει. Πάμε με τον Φάνη στη διοίκηση της Ταξιαρχίας και μιλάμε με το στρατιωτικό διοικητή της αντισυνταγματάρχη Παναγιώτη Γιακουμέλο και τον καπετάνιο της Κυριάκο Τσακίρη. Γυρίζουμε στην έδρα μας και συντάσσουμε τη Διαταγή ΑΠ 137. Αύριο, Κυριακή, η Ταξιαρχία θα εξαλείψει την εστία εχθρικής αντίστασης της Σχολής Ευελπίδων. Το Σώμα δίνει βοήθεια το Τάγμα του 6ου Συντάγματος Πειραιά, που έχει σαν εφεδρεία του στο Περιστέρι. Να χρησιμοποιηθούν όλα τα μέσα που υπάρχουν στο χώρο της II. Πυροβόλα, όλμοι, ουλαμός αντιαρματικών. Ύστερα απ' αυτό αναφέρουμε στην ΚΕ του ΕΛΑΣ και με βάση τη γενική κατάσταση και τη Διαταγή της συντάξαμε Γενική Διαταγή Επιχειρήσεων το βράδυ (ΑΠ 138).
Αποστολή του Σώματος να καταλάβει και να ξεκαθαρίσει την Αθήνα από τις εχθρικές εστίες. (Φυσικά τις ελληνικές... Οι Αγγλοι πουθενά δεν αναφέρονται σαν εχθρός και εχθρικές εστίες).
Να εκμηδενίσει τις μεγάλες αντιστάσεις της Σχολής Ευελπίδων και του Μακρυγιάννη, ν' απομονώσει το Συγκρότημα Γουδί και στη συνέχεια να μπούμε στο κέντρο για την τελική εκκαθάριση της κατάστασης.Με βάση αυτή τη Διαταγή έγινε η κατανομή των δυνάμεων και οι αποστολές τους.........
Κυριακή 10 Δεκέμβρη
περιγραφη ΝΕΣΤΟΡΑ
Βασικά το ίδιο σχέδιο με τους ίδιους στόχους και σχεδόν τις ίδιες δυνάμεις, καταπονημένες μάλιστα, επόμενο ήταν να έχει και την ίδια τύχη με προηγούμενα ως προς τους τελικούς στόχους αποτελέσματα, παρ' όλη τη γενναιότητα, τον ηρωισμό, τις θυσίες των μαχητών και στελεχών. Και τούτο ενώ ο κύριος εχθρός, ο κύριος αντίπαλος, σ' αυτή την σύγκρουση, οι Αγγλοι, αυξάνουν ραγδαία τις δυνάμεις τους, οργανώνουν καλύτερα τις επιχειρήσεις, ύστερα από το σοκ που πάθανε τις πρώτες ημέρες. Έτσι, την Κυριακή το βράδυ, κι ύστερα από σχετική Διαταγή της ΚΕ (ΑΠ 152) επαναλάβαμε σχεδόν την ίδια Διαταγή Επιχειρήσεων.
Δευτέρα 11 Δεκέμβρη
περιγραφη Νεστορα
Όμως και σήμερα δεν άλλαξε η κατάσταση. Αναφορές παίρνουμε κανονικά, σχεδόν κάθε ώρα, εξόν από την II Μεραρχία και ενημερώνουμε την ΚΕ...... Τ' απόγευμα βγάλαμε καινούργια σύντομη Διαταγή συνέχισης των επιχειρήσεων σύμφωνα με την προηγούμενη ΑΠ 144 Γενική Διαταγή του ΣΣ.
Να περισφίξουν Μακρυγιάννη, Σχολή Ευελπίδων, και να προωθηθούν προς το κέντρο και να οργανώσουν με τη συνεργασία των πολιτικών οργανώσεων την προστασία των συνοικιών από τις οδεύσεις τανκς από το κέντρο προς αυτές, με οδοφράγματα και νάρκες και τη συγκρότηση αντιτανκικών ομάδων (ΑΠ 151 Διαταγή Επιχειρήσεων). Για το σκοπό αυτό συνεδρίασε το γραφείο της ΕΠ της ΚΟΑ και πάρθηκαν τ' απαραίτητα μέτρα για την κινητοποίηςτη και οργάνωση του λαού γι' αυτούς τους στρατιωτικούς στόχους. Ο Φάνης με τον Καλοδίκη και τον Περικλή (Παρασκευά Φουντουρουδάκη) προσωπικά παρακολουθούν την πραγματοποίηση αυτής της απόφασης. Στείλαμε ταυτόχρονα αναφορά στην ΚΕ για την κατάσταση σ' όλα τα μέτωπα. Δεν παρουσιάζεται καμιά αλλαγή. Εντείνεται η περίσφιξη Μακρυγιάννη και Ευελπίδων......
Τριτη 12 Δεκεμβρη
περιγραφη Νεστορα
....Εξακολουθεί η περίσφιξη του Μακρυγιάννη. Καταλήφθηκε η Σχολή Ευελπίδων.
Οι Αγγλοι με θωρακισμένα τους πήραν και δεν τους αιχμαλωτίσαμε.
Καταλήφθηκε και η Γεωγραφική Υπηρεσία. Αρχισε επίθεση κατά της Γενικής Ασφάλειας. Στάλθηκε Δελτίο Πληροφοριών (ΑΠ 154) προς την ΚΕ. Έτσι, με την κατάληψη της Σχολής Ευελπίδων, ύστερα από καλά οργανωμένη και ελεγμένη επιχείρηση που την παρακολούθησαν από κοντά η Ταξιαρχία και το ΣΣ — πήγαμε με τον Φάνη κι επιθεωρήσαμε τις δυνάμεις που θα 'παιρναν μέρος - απελευθερώθηκαν πολλές δυνάμεις της ΙΙ Ταξιαρχίας και μπορούσαμε να συνεχίσουμε την προσπάθεια απομόνωσης του Γουδιού, να δημιουργήσουμε «φράγμα» από Καισαριανή μέχρι Αμπελόκηπους και να συνεχίσουμε την προσπάθεια εκκαθάρισης του κέντρου και ολόκληρης της Αθήνας, μαζί με τις δυνάμεις, που πάντα περιμένουμε να 'ρθουν απ' όξω. Φυσικά για τη δημιουργία αυτού του «φράγματος» πρέπει να εξουδετερωθούν οι δυνάμεις του εχθρού που βρίσκονται στα παραπήγματα (Χώρο Ιου Συντάγματος Πεζικού του Ελληνικού Στρατού). Για τούτο συγκροτούμε δυο Αποσπάσματα
— το Α` από 3 Τάγματα του 3ου Συν/τος Αθήνας, από το 2ο Σύνταγμα της II Μεραρχίας όσο έχει μείνει, (με διοίκηση τους Γιάννη Παλάσκα, Νικηφόρο και Ανάποδο) και το Τάγμα του 6ου Κορίνθου, που βρίσκεται στο 7ο Συγκρότημα. (Έτσι λέμε το Συγκρότημα που έχει διαμορφωθεί στα Τουρκοβούνια, Ψυχικό, Αμπελόκηπους, σαν δεξιά φάλαγγα της II Μεραρχίας στο αρχικό σχέδιο). Διοικητής του Αποσπάσματος ο Μαυροθαλασσίτης στρατιωτικός Διοικητής του 3ου Συντάγματος κι επιτελής ο Ντίνος Γιαννακουλόπουλος με β' καπετάνιο το Στέφανο
- Το Β' Απόσπασμα αποτελείται από το 7ο Σ.Π., υπό την διοίκησή του (Λακιώτης, στρατιωτικός, Στάθης Ανέστης, καπετάνιος).....Θα επιτεθούν αιφνιδιαστικά και ορμητικά στις 2 μετά τα μεσάνυχτα. Θα πάρουν όσον οπλισμό βρουν.....
Μανολης Κασιματης:ΚΑΤΑΓΡΑΦΕΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΗ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ ΤΟΝ ΔΕΚΕΜΒΡΗ 1944
Ερευνώντας με τα προηγηθέντα της απελευθέρωσης ..
Πριν την αποχώρηση των Γερμανών από την Αθήνα ένα σημαντικό γενονός που αξίζει να αναφερθεί όσο αφορά την σχολή Ευελπίδων είναι το εξής ...Την νύκτα της 8ης Όκτωβρίου τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. προέβησαν είς τήν κατάληψιν της Σχολής Εύελπίδων, τον αφοπλισμόν της φρουράς της και την εγκατάστασιν των εις αυτήν.. ./ Γεώργιος Χ. Τυπάλδος
...Μερικές μέρες πριν από την πλήρη αποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων από την Αθήνα ένοπλα τμήματα του Ε.Λ.Α.Σ. κατέλαβαν τα κενά κτίρια της Σχολής Ευελπίδων, από τα οποία είχε απομακρυνθεί και η υπηρεσία του «Μουσείου της ΣΣΕ». Σύντομα όμως αποχώρησαν από το «Αβερώφειον» κτιριακό συγκρότημα, πιθανόν ύστερα από σχετικές ενέργειες της Στρατιωτικής Διοικήσεως Αττικής(ΣΔΑ) και -ενδεχομένως- με την μεσολάβηση του τριμελούς Κυβερνητικού Κλιμακίου που είχε αφιχτεί στην Αθήνα στις 10 Οκτωβρίου.../ Χρήστος Σ. Φωτόπουλος
Να σημειώσουμε ότι μετά την αποχώρηση των τμημάτων του Ε.Λ.Α.Σ. από την σχολή, δεν αναφέρθηκαν ότι υπήρξαν καταστροφές.
Εν συνέχεια η μοναδική σχολή αξιωματικών του στράτου, η Σχολή Ευελπίδων χωρίς υπογεγραμένη απόφαση Πρωθυπουργού, και χωρίς πλήρη γνώση όλου του υπουργικού Συμβουλίου της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητος επαναλειτούργησε με μια απόρρητη διαταγή της Στρατιωτικής Διοίκησης Αθηνών. Οπως αναφέρει ο Χρήστος Σ. Φωτόπουλος... Η Σ.Δ.Α. στις 14 Οκτωβρίου 1944 εξέδωσε την υπ' αριθ. ΑΠ 1230 Απόρρητη και Εξαιρετικώς Επείγουσα Διαταγή "Περί Επαναλειτουργίας της ΣΣΕ" ...Πέντε μέρες αργότερα και με την υπ` αριθ. ΕΠ 1318/19 Οκτωβρίου 1944 της ίδιας Στρατιωτικής Αρχής, τοποθετήθηκε ο Συνταγμα-τάρχης Δημήτριος Σαρακατσάνης ως Διοικητής της Σχολής, καθώς επίσης και μερικοί ακόμα Αξιωματικοί..
Να σημειώσουμε ότι η κυβέρνηση υπό τον Γεώργιο Παπανδρέου ο οποίος ήταν ταυτόχρονα και υπουργός των Στρατιωτικών, ήρθε στην Αθήνα στις 18 Οκτωβρίου 1944.
Η δύναμη της Σχολής, 400 περίπου στρατιωτικοί, ουδέποτε καταμετρήθηκε στο συνολικό αριθμό των κυβερνητικών ένοπλων δυνάμεων και ούτε της δόθηκε η απαραίτητη προσοχή ενώ θα έπρεπε, από την πλευρά του ΕΑΜ κατά την επίμαχη συζήτηση για την ανασυγκρότηση του Ελληνικού στρατού και την αποστράτευση των ανταρτικών και άλλων ένοπλων σχηματισμών. Ο Ιερός Λόχος που είχε υπολογιστεί στις συζητήσεις είχε περίπου 1000 ανδρες.
Στην μέχρις στιγμής βιβλιογραφία και ειδικώτερα στο τομέα των στρατιωτικών επιχειρήσεων σημαντικότατο βοήθημα στους μελετητές για εκείνη την περίοδο είναι το βιβλίο-μελέτη του πρώην Εύελπι και μετέπειτα Ανωτάτου αξιωματικού Γεώργιου Π. Μπερδέκλη ο οποίος λόγω και της θέσης του, κατάφερε και συγκέντρωσε αποκαλυπτικά και ιδιαιτέρως αναλυτικα στοιχεία και περιγραφές της Μάχης της Σχολής Ευελπίδων. Στο βιβλίο του υπάρχουν ονομαστικές καταστάσεις και φωτοτυπίες Ημερησίων Διαταγών της Σχολής απ' όπου καταγράφεται ακριβέστατα η προσέλευση των Ευελπίδων η οποία να σημειώσουμε, γινόταν σταδιακά. Ετσι εως τις αρχές Νοεμβρίου 1944 παρουσιαστήκαν 199 Ευέλπιδες I και II τάξης, ενω μέχρι τις 4 Δεκεμβρίου που άρχισε η Μάχη των Αθηνών, παρουσιάστηκαν ακόμη 57 Ευέλπιδες. Επίσης υπάρχουν αναλυτικές καταστάσεις και για την προσέλευση των αξιωματικών που χρησιμοποίηθηκαν ως διοικητικό και εκπαιδευτικό προσωπικό (67), οπως και για τους υπαξιωματικούς(76-78) που χρησιμοποίηθηκαν ως λόχος υποστήριξης.
Επίσης υπήρχε και η ίλη διοικήσεως του Βρετανικού 46ου συντάγματος αρμάτων με 4 άρματα ΣΕΡΜΑΝ, 4 τεθωρακισμένα και άλλα οχήματα με τους αντίστοιχους στρατιώτες(80-100).
Ενισχύθηκαν δε και από το προσωπικό της Γεωγραφικής Υπηρεσίας και από άνδρες της Β.Χωροφυλακής.
Οσο αφορά την προέλευση των ευέλπιδων διασταυρώνοντας ονόματα και από βιβλία όπως / ΦΩΣ ΕΙΣ ΤΟ ΣΚΟΤΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ (1947) του Νικου Α. Αντωνακέα, αφήγηση Φωτάκη κ.α. βρήκαμε ότι ένας σημαντικός αριθμός προερχόταν από τους Ευέλπιδες που φοιτούσαν στα ΑΕΙ, ένας άλλος αριθμός ήταν από την ανταρτική οργάνωση Ε.Δ.Ε.Σ.-Ε.Ο.Ε.Α., από την Ε.Κ.Κ.Α., την Ε.Ε.Σ., του Αθ. Γιανανακόπουλου, από τις αντίστοιχες οργανώσεις στρατιωτικών Ρ.Α.Ν., περί τους 35-40 από την Χ, την ΠΕΑΝ, την ΤΡΙΑΙΝΑ, την Ε.Σ.Α.Σ., κ.α. Υπάρχει ένδειξη οτι υπήρξε ένας μικρός αριθμός από αποστρατευθέντες πρωην υπηρετίσαντες στα Ευζωνικά Τάγματα προφανές το ότι δεν υπήρξε κανείς εύελπις προερχόμενος από την ανταρτική οργάνωση Ε.Λ.Α.Σ. .
Οσο αφορά τις δυναμεις του Ε.Λ.Α.Σ.
...Δύναμις-Διάταξις: Το «Αθηναϊκον» Α' Σώμα Στράτου, λίαν ιδιότυπος πολιτικοστρατιωτική οργάνωσις, απετέλει την κυρίαν δύναμιν των κομμουνιστών εν Αθήναις. Οργανωθέν κατά τά τελευταία ετη της κατοχής ως έφεδρική μεγάλη μονάς του Ε.Λ.Α.Σ., απετελείτο έκ δύο ταξιαρχιών των δύο συνταγμάτων, έκ δύο έτέρων άνεξαρτήτων συνταγμάτων και έξ ούλαμου πυροβολικού. Η δύναμις του Σ. Στράτου, ούτινος η δικαιοδοσία περιορίζετο μόνον έπι των έντός τών πόλεων Αθηνών και Πειραιώς τμημάτων, ανήρχετο εις 20.000 άνδρας. Η εκ ταύτης όμως παρατακτή ένοπλος δύναμις συνεποσούτο εις 9.000 περίπου άνδρας, κατανεμημένη την 3ην Δεκεμβρίου κατά μονάδας ως ακολούθως(Ως εξάγεται εκ των κυριευθέντων άρχειων του Ε.Λ.Α.Σ.) : Στρατηγείον Σ. Στράτου και μηχανοκίνητον τμήμα 250, I Ταξιαρχία Αθηνών Διοίκησις-Έπιτελείον 150, 1ον Σύνταγμα 1.200, 2ον Σύνταγμα 1.600, ΙΙ Ταξιαρχία Αθηνών Διοίκησις-Έπιτελείον 150, 3ον Σύνταγμα 1.200, 4ον Σύνταγμα 1.600, 5ον Ανεξάρτητον Σύνταγμα Β.Προαστείων 1.000, 6ον Ανεξάρτητον Σύνταγμα Πειραιώς 1.600....Την 3ην Δεκεμβρίου, είχον την άκόλουθον διάταξιν. Στρατηγείον Α' Σ. Στράτου: Εις Ν. Φιλαδέλφειαν. ΙΙα Ταξιαρχία, 3ον Σύνταγμα: Είς Κυψέλην, Πατήσια, Γκύζη, Αμπελοκήπους.... 6ον Άνεξάρτητον Σύνταγμα: Είς Πειραιά, Κοκκινιά.../ Γεώργιος Χ. Κατσιμήτρος. Συνολικά η δύναμις του 3ου Συντάγματος μαζί με το τάγμα από τον ΠΕΙΡΑΙΑ πρέπει να ήταν 1500-1600 άνδρες.
Σύμφωνα με την θεωρία πολέμου είναι οριακή στην αναλογία επιτιθέμενου, αμυνόμενου(3:1).
(ΚΛΑΟΥΖΕΒΙΤΣ)
Πάντως είμαστε αρκετά επιφυλακτικοί για τον ακριβή αριθμό, γιατί δεν καταφέραμε να βρούμε αναλυτικές καταγραφές για τις δυνάμεις του ΕΛΑΣ
πχ ο Β. Μπαρτζιώτας αναφέρει ότι πήραν μέρος 5 τάγματα. Το 4ο Σύνταγμα όπως προκύπτει από διαταγές είχε ήδη κινήσει τμήματα του σε άλλες περιοχές, Ομόνοια, πλ. Βάθης οπότε ήταν αδύνατον να πήρε μέρος.
Επιπροσθέτως .../ η ΕΚΚΛΗΣΗ του ΕΘΝΙΚΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ
στις 7 Δεκέμβρη 1944, Προς τους Πρεσβευτάς της Αγγλίας, Σοβιετικής Ενωσης, Αμερικής και Γαλλίας που αναφέρει οτι ...2) Στη σχολή των Ευελπίδων με την προστασία των Αγγλων στρατιωτών εξοπλίζονται άνδρες των ταγμάτων άσφαλείας του Ράλλη και της φασιστικής όργάνωσης Χ, πού φυσικά θά χρησιμοποιηθούν εναντίον του Ελληνικού Λαού... προβληματίζει στην εξαγωγή ακριβέστερων συμπερασμάτων και για τον ακριβή αριθμό των αμυνομένων.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από πλευράς σχεδίου στρατιωτικής δράσης του ΕΛΑΣ Α' ΣΣ ενώ είχε εκδοθεί την 1-12-44 (/ ΑΡΙΘ. Α.Π. 25) ένα Σχέδιον Ενεργείας που έλεγε για οργάνωση διοικήσεως τριών συγκροτημάτων :...Συγκρότημα Α'. . Συγκρότημα Β'. Συγκρότημα Γ'. Το απομένον Τάγμα του 5ου Συντάγματος με την Διοίκησίν του θα αποτελέσει ίδιον συγκρότημα. Τα απομένοντα Τάγματα του 6ου Συντάγματος θα αποτελέσουν ίδιον συγκρότημα υπό την Διοίκησιν του Συν/τος τούτου... μόλις τρεις μέρες μετά, ακυρώνεται και στέλνεται καινούργιο 4-12-44 Εξ. Επείγουσα Αριθ. ΑΠ 64) ...III. Τα συγκροτήματα Α, Β, Γ, καταργούνται και τα Συντάγματα Ιον, 2ον, 3ον, 4ον, επανέρχονται εις τας Ταξιαρχίας I και II... Η μέσα σε τέσσερεις μέρες, αλλαγή στρατιωτικών σχεδίων αποδεικνύει πολλά...
Οσο αφορά για τους ευέλπιδες τους αξιωματικούς και υπαξιωματικούς στην σχολή τα στοιχεία δείχνουν: Από ομαδικά όπλα η Σχολή διέθετε: 16 οπλοπολυβόλα, 4 πολυβόλα, 4 αντιαρματικά πυροβόλα των 37 χλστ. και 6 μικρούς όλμους. Τα ατομικά όπλα ήσαν ιταλικές αραβίδες, μερικά περίστροφα και χειροβομβίδες../ .Γ. Χ. Τυπάλδος ...Είχαμε οπλοπολυβόλα(ιταλικού τύπου Μπρέντα, Μπερέτα) στα 4 κτιστά πολυβολεία(δυόροφα) που είχαν κτίσει οι Ιταλοί. Είχαμε ακόμη από δύο πολυβόλα θέσεως, νομίζω ήσαν Fiat, στους νιπτήρες των ανεξαρτήτων κτιρίων που βρίσκονταν ανάμεσα στα Μελετητήρια και στο Εστιατόριο... Αργότερα αντικατέστησα το οπλοπολυβόλο μου ιταλικού τύπου δί άλλου αγγλικού τοιούτου Μπρεν(Bren) .../ Αναμνήσεις ενός Ευέλπιδος του `40
Εδώ χρειάζεται να σημειώσουμε ότι μέσα στο συγκρότημα της Σχολής Ευελπίδων υπήρχε και η ίλη διοικήσεως του βρετανικού 46ου συντάγματος αρμάτων, που έλαβε μέρος στην μάχη, μετά 4 αρμάτων/τανκ(με την ισχύ πυρός), τεθωρακισμένων, με τα αντίστοιχα όπλα του βρετανικού τμήματος. Οπως συνεπάγεται εκ της έρευνας δόθησαν και βρετανικά όπλα στους ευέλπιδες σε αντικατάσταση των καταστραφέντων. Η αναμφισβήτητα σημαντικότατη δύναμη πυρός των αρμάτων έχει περιγραφεί μέσα από τους στρατιωτικούς συγγραφείς, χωρίς να καταγράφεται ποτέ ο ακριβής αριθμός αρμάτων. Συνηθιζόταν το 2 η 3 άρματα αντί των τεσσάρων.
Οσο αφορά τις δυνάμεις του Ε.Λ.Α.Σ. τα γενικά στοιχεία δείχνουν: ...Όσον αφορά εις τον οπλισμόν, αι δυνάμεις του Α'. Σ. Στράτου διέθετον περί τα 5.000 τυφέκια κυρίως ιταλικά, 300 αύτόματα, 500 πιστόλια, 10 οπλοπολυβόλα ως και μεγάλην ποσότητα χειροβομβίδων. Τό Σώμα διέθετεν επίσης 2 όλμους ομαδικούς και 8 ατομικούς, 2 αντιαρματικά πυροβόλα των 37 χλστ. ώς και 2 πυροβόλα των 75 χλστ.../ Γ. Χ. Κατσιμήτρος. Τα στοιχεία συμπίπτουν εν μέρει με τα στοιχεία απο την καταγραφή της Ιστορίας της Αντιστασης/τόμος 4....Η κύρια εαμική δύναμη ειναι το Α.ΣΣ με συνολική δύναμη 6.300 άνδρες, με 3.000 τουφέκια 300 αυτόματα, 10 οπλοπολυβόλα, 2 όλμους και 8 ολμίδια, ανεπαρκή πυρομαχικά, λίγες χειρομβοβίδες(ούτε μία σε τρεις μαχητές) ελάχιστα εκρηκτικά. Ο υπόλοιπος οπλισμός ήταν πιστόλια και περίστροφα... Αναλυτική καταγραφή του οπλισμού δεν έχει γίνει μέχρι τώρα.
...Στους γύρω λόφους Αγίου Στυλιανού, Ευελπίδων, Φινόπουλου και Στρέφη αλλά και στα Τουρκοβούνια, οι ελασίτες είχαν τοποθετήσει βάσεις πυρός με όπλα ευθυτενούς και καμπύλης τροχιάς και είχαν συγκεντρώσει ισχυρές δυνάμεις με τις οποίες πραγματοποίησαν αρκετές εφόδους προς εκπόρθηση της Σχολής../ Αναμνήσεις ενός Ευέλπιδος του `40
...Από την αναφορά του ημερολογίου του βρετανικού 46ου συντάγματος αρμάτων διαβάζουμε ότι:...Κατεστράφησαν, 1 πυροβόλο των 37, 2 πολυβόλα των 20 και 1 όλμος των 81... Αυτή η αναλυτική καταγραφή των κατεστραμένων όπλων μας δίνει να αντιληφθούμε ακριβέστερα στοιχεία του οπλισμού των μονάδων του ΕΛΑΣ που έλαβαν μέρος. Συμπληρωματικά η κατωτέρω περιγραφή δίνει επιπλέον πληροφορίες και για την δυνατότητα του οπλισμού ...Οι Ελασίτες έφεραν και αντιαρματικά πυροβόλα, να χτυπήσουν το πολυβολεία μας.(Α/Τ πυροβόλου των 37 χιλστ)...Η σκόπευση ήταν εύστοχη, το βλήμα μπήκε μέσα στο μικρό χώρο του πολυβολείου και σκότωσε τον ευρισκόμενο εκεί Υπολ/γό Ράντο...Αλλο αντιαρματικό από την πλευρά της Κυψέλης σκόπευσε τις δικές μας θέσεις πολυβόλου στους νιπτήρες του κτιρίου...Το πρώτο βλήμα χτύπησε την πλάκα μπετόν του δαπέδου χωρίς αποτέλεσμα αφού τη βρήκε κατά τη μεγάλη της διάσταση... Το δεύτερο βλήμα μπήκε από το παράθυρο και κατέστρεψε τα πάντα. Το ένα πολυβόλο το κατέστρεψε εντελώς.../ Αναμνήσεις ενός Ευέλπιδος του `40
Ερευνώντας τις στρατιωτικέςεπιχειρήσεις.
Απο τις αναφορές του Ε.Λ.Α.Σ. ...η ΙΙ Ταξιαρχία αναλαμβάνει δ' αύριον τας εξής εντολάς: II. Θα επιτεθή δια των δυνάμεών της προς εξουδετέρωση και εκμηδένιση των αντιστάσεων της Σχολής Ευελπίδων και των περί αυτήν οικημάτων. Ως συμπληρωματικά μέσα δια την εκτέλεση της διαταγής θέτομεν εις την διάθεσιν υμών το Τάγμα Πειραιώς, ευρισκόμενον εις Περιστέρι και όπερ διετάχθη να ευρίσκεται την 4ην ώραν περί τον Αγιον Μελέτην. Επίσης να χρησιμοποιήσητε πάντα τα ευρισκόμενα εις υμάς μέσα πυρών, ήτοι όλμους, πυροβόλα, απόσπασμα καταστροφών και παν έτερον δι` εμπρησμόν ή ανατίναξιν μέσον. Πιθανώς, θα διατεθή υμίν και ουλαμός αντιαρματικών πυροβόλων άμα ως αφιχθή ενταύθα, ίσως δε και πυρά πυροβολικού. Ώρα επιθέσεως η 6 της 9-12-44.../ Ε.Λ.Α.Σ. Α' Σ. ΣΤΡΑΤΟΥ , ΕΠΙΤ. ΓΡΑΦ. ΙΙΙ...
Το σημείο κύριας επίθεσης εναντίον του στρατοπέδου, λόγω κατάλληλου εδάφους, ήταν το βορειοανατολικό. Οι άλλες πλευρές του συγκροτήματος(δασύλιο, προσφυγικά οικήματα) λόγω ακαταλληλότητας χρησιμοποιήθηκαν μερικώς. Η δε πλευρά προς το πεδίον Αρεως δεν χρησιμοποιήθηκε καθόλου λόγω του μεγάλου ακάλυπτου χώρου...Η κυρία προσπάθεια των επιτιθεμένων εκδηλώθηκε προς το βορειοανατολικό τμήμα της Σχολής, κάπου εκεί που είναι τώρα η είσοδος των Δικαστηρίων, και η άλλοτε άνω βόρεια πύλη. Η κίνηση των επιτεθέντων τμημάτων της κυρίας προσπάθειας έγινε από την κατεύθυνση που ήταν το δασάκι μεταξύ Κυψέλης και Σχολής Ευελπίδων.../ Αναμνήσεις ενός Ευέλπιδος του `40
...Η μάχη στη σχολή ξεκίνησε νύκτα και κράτησε 3 μέρες. Ξεκινήσαμε την επίθεση μέσα απο το δασύλιο, από τα βόρεια, έχοντας αραβίδες ιταλικές και ένα-δυό οπλοπολυβόλα... αντιφασίστες Ιταλοί δυναμιτιστές του λόχου μας, ανατινάξαν τμήμα του μαντρότοιχου αλλά δεν μπορέσαμε να μπούμε μέσα. Τους καταστρέψαμε ενα πυροβολείο...Είχαμε απώλεις αρκετές.../ Φραγκισκος Χρυσός διμοιριτης ΕΛΑΣ
...Στη μάχη αυτή τραυματίστηκε ο συναγωνιστής ο οποίος χειριζόταν το μυδράλιο, καθώς από τη θέση που βρισκόμαστε δεν είχαμε οπτικό πεδίο βολής χαμηλά, παρά μόνο τα παράθυρα του ορόφου. Για τα ισόγεια, είχαμε πλησιάσει τη μάντρα να τα χτυπήσουμε και όταν ακούγαμε θόρυβο και βήματα τους ρίχναμε χειροβομβίδες... / Λ. Ηλιόπουλος αξιωματικος ΕΛΑΣ.
..εκδηλώθηκε σφοδρή επίθεση στην ανατολική πλευρά από τον δασωμένο λοφίσκο προς το κλειστό Γυμναστήριο. Οι ελασίτες σχεδόν μπήκαν στον περίβολο της Σχολής. Οι ευέλπιδες που αμύνονταν στην ταράτσα αναγκάστηκαν να βγουν από το πολυβολείο και να τους απωθήσουν ρίχνοντας τους αμυντικές χειροβομβίδες.../ Αναμνήσεις ενός Ευέλπιδος του `40
Χαρακτηριστική αναφορά των αρίστων γνώσεων περι πολεμικής αναμέτρησης που είχαν οι ευέλπιδες ...Βάλαμε γύρω μας κάτι μπάλες από άχυρο για να προστατευθούμε από βλήματα όλμου που έριχναν οι ελασίτες...Αναμνήσεις ενός Ευέλπιδος του `40 Το βλήμα όλμου αν συναντήσει αδρανή επιφάνεια συνήθως δεν εκρύγνηται. Ενώ για τις γνώσεις μαχητών του Ε.Λ.Α.Σ. ...σε πολλές περιπτώσεις δεν είχαμε πειθαρχία πυρός...όταν ξεκινάγανε οι μαχητές για έφοδο ήταν σε ακάλυπτο εδαφος.../ Σπ. Κωτσάκης καπετανιος ΑΣΣ ΕΛΑΣ
Επιπροσθέτως οι αναφορές για την δύναμη πυρός των βρεττανικών τανκ είναι αποκαλυπτικές ...Ένα Αγγλικό άρμα έριξε μερικές βολές με το αντιαρματικό του πυροβόλο εναντίον των πολυβολείων του ΕΛΑΣ στα Τουρκοβούνια, με αποτέλεσμα την καταστροφή αυτών και με σημαντικές απώλειες των ελασιτών.../ Αναμνήσεις ενός Ευέλπιδος του `40 και
...Τα άρματα προσβάλλουν στόχους εις εγγύς περιοχήν δι' εκρηκτικών βλημάτων. Τα πυρά όλμων έπαυσαν... 15.30: 4 άρματα μάχης προσβάλλουν στόχους εις την περιοχήν. Θέσις βαρέως πολυβόλου μετά χειριστών του εξουδετερώθη. 17.00: Τα άρματα επιστρέφουν εις το στρατόπεδον, αφού επροξένησαν σοβαράς ζημίας εις τον εχθρόν. Κατεστράφησαν, 1 πυροβόλο των 37, 2 πολυβόλα των 20 και 1 όλμος των 81... 07.45: Το πυροβολικόν προσβάλλει περιοχήν 390465. Ο στόχος εκαλύφθη επαρκώς. Αρμα μάχης εχρησιμοποιήθη ως παρατηρητής βολής.../ WAR DIARY του 46th R Τ R.
Η ίσχυς πυρός των αρμάτων σε συνδιασμό με την ισχυρότατη δύναμη πυρός των βρετανικών αεροσκαφών όπως αναφέρεται... / Εκ Στρατηγείου ΑΡΚΦΟΡΣ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ 10 Δεκεμβρίου:
6 ΟΥΕΛΙΓΚΤΟΝΣ εβομβάρδισαν περιοχήν συγκεντρώσεως Σχολή Ευελπίδων-Τουρκοβούνια-Γκύζη,
4 ΜΠΟΦΑΪΤΕΡΣ επολυβόλησαν αγροικίας ολοκλήρου περιοχής εις Σχολή Ευελπίδων και εκαλύφθη λόφος Ευελπίδων. και ...Το έντονον πυρ των αεροσκαφών τής RAF και τά πυρά των άρμάτων ηνάγκασαν είς σιγήν τό πυρ των έπιτεθέντων, οίτινες άπεσύρθησαν από ολόκληρον τήν περιοχήν Πολυγώνου. ...Ο αντίπαλος, παραλύσας έκ του προηγηθέντος άνηλεούς άεροπορικού σφυροκοπήματος, ουδόλως άντέδρασεν εις την έκκένωσιν, ήτις έπραγματοποιήθη ακωλύτως... / Γεώργιος Χ. Κατσιμήτρος, αποδεικνύουν αδιαμφισβήτητα την τεράστια διαφορά ισχύος ανάμεσα στους αμυνόμενους και στους επιτιθέμενους γεγονός που αποσιωπάται στις μέχρι σήμερα στρατιωτικές αναλύσεις.
Το μοναδικό πρόβλημα που εμφανίσθη στους αμυνόμενους και γενικά στις βρετανικές δυνάμεις ήταν, όπως αναφέρει στις 11η Δεκεμβρίου η Εκθεσις του Στρατάρχου Αλεξάντερ:
«...αι ασθενείς δυνάμεις μας διέθετον μόνον τριών ήμερών πυρομαχικά και εξ ημερών τρόφιμα....(η αίσθητή μείωσις του αποθέματος πυρομαχικών, ηνάγκασε το Βρεταννικόν Στρατηγείον να περιορίση την ήμερησίαν κατανάλωσιν τούτων εις πέντε βλήματα κατά πυροβόλον άρματος και εις είκοσι πέντε κατά σωλήνα όλμου.)...Υπήρχον βεβαίως μεγάλα αποθέματα, επειδή όμως η επίθεσις των στασιαστών είχεν αιφνιδιάσει το III Σ.Σ., τά πλείστα τούτων ήσαν κατεσπαρμένα εις Πειραιά και εις έτέρας περιοχάς, ούχί όμως μακράν του ελέγχου μας.Ητο προφανές, ότι μόνον άμεσα και ένεργητικά μέτρα ήθελον άποτρέψει μίαν συμφοράν πρώτης γραμμής..Τα πάντα έξηρτώντο έκ της ταχύτητος, μεθ' ής θα επετύγχανον να μεταφέρω ένισχύσεις..» / "GREECE 1944-45".
Η στρατηγική κίνηση των Βρετανών επιτελικών για σύμπτυξη όλων των ενόπλων τμημάτων φυσικά και των μέσων υποστηρίξεως τους μέχρι την έλευση των ενισχύσεων που ήδη είχαν ξεκίνησει από Ιταλία είτε με πλοία είτε με αεροπλάνα, μεταφέρθηκε με διαταγή και στους διοικητές των μονάδων της Σχολής ...
Η διασπορά των τμημάτων ήταν τρομερό σφάλμα της στρατιωτικής και της πολιτικής ηγεσίας...
Οι απώλειες από την τετραήμερο μάχη ήταν: από την πλευρά των κυβερνητικών δυνάμεων της Σ.Σ. Ευελπίδων σε 2 νεκρούς, και 17 τραυματίας, ενώ των Βρετανών σε 1 νεκρόν, και 5 τραυματίας.
Από την πλευρά του ΕΛΑΣ δεν υπάρχει καταγεγραμμένος αριθμός νεκρών και τραυματιών μόνο αναφορές για μεγάλες απώλειες.
μανολης κασιματης
Δεκεμβριανά(1944). Ο χώρος της Σχολής Ευελπίδων μετατρέπεται σε πεδίο μάχης.
 |
| αεροφωτογραφια δεκετιας 1920 της ευρυτερης περιοχης του χωρου της σχολης Ευελπιδων, το πεδιο Αρεως, το Γκυζη, το Μουσειο κα |
Οι κομμουνιστές συγκέντρωσαν γύρω από τη Σχολή ένα σύνταγμα του ΕΛΑΣ εφοδιασμένο με πολυβόλα και όλμους από το ύψωμα Στρέφη έως την εκκλησία του Σωτήρος, 500 μέτρα βορειοανατολικά της Σχολής, και ένα εφεδρικό Σύνταγμα στην περιοχή Γκύζη – Γαλατσίου. Οι τρεις Λόχοι της Σχολής, όπου συνολικά βρίσκονταν 23 αξιωματικοί και 183 ευέλπιδες πήραν κατάλληλες θέσεις αμύνης συνεπικουρούμενοι και από αγγλική εφεδρική δύναμη.
Η μάχη ξεκίνησε στις 4 Δεκεμβρίου. Στο διάστημα απó 4 έως 9 Δεκεμβρίου, έγιναν αλλεπάλληλες, μάλλον διστακτικές και άκαρπες, προσπάθειες εκπορθήσεως της Σχολής . Η κατάσταση άρχισε να γίνεται κρίσιμη μια εβδομάδα μετά, εξαιτίας της έλλειψης πυρομαχικών και τροφίμων
Στις 9 Δεκεμβρίου ο ΕΛΑΣ πραγματοποίησε επίθεση καλύτερα οργανωμένη εναντιον της σχολής Ευελπίδων. Η πολιορκία λύθηκε με παρέμβαση των Βρετανών που μετέφεραν το προσωπικό της σχολής.Την 11η Δεκεμβρίου, κατóπιν διαταγής, πραγματοποιηθηκε η εκκένωση της Σχολής. Το Τάγμα Ευελπίδων και το αγγλικó απóσπασμα, το οποίο στρατωνιζóταν στη Σχολή, επιβιβάστηκαν σε οχήματα και με τη συνοδεία τριών αρμάτων του τελευταίου, αποσύρθηκαν στα Παλαιά Ανάκτορα (σημερινή Βουλή).
 |
| Σχολη Ευελπιδων φωτογραφιας δεκατιας 1920 |
Οι Ευέλπιδες αποχώρησαν με απώλειες δύο νεκρούς (Υπολοχαγός Αθανάσιος Ράντος και Εύελπις Δημήτριος Πούλος) και 17 τραυματίες.
Οι κομμουνιστές μπήκαν στη Σχολή με πρωτοφανή μανία και βαρβαρότητα και άρχισαν συστηματική καταστροφή. Κατέστρεψαν το Μουσείο με τα πολύτιμα ενθυμήματα, τη βιβλιοθήκη, τα αρχεία, την εκκλησία, και επέφεραν σοβαρές ζημιές στα κτίρια της Σχολής.
Την 17η Δεκεμβρίου 1944, κατóπιν διαταγής του Γ.Ε.Σ. άρχισε η διάλυση της Σχολής και η διάθεση των Αξιωματικών και Μαθητών της σε ανεξάρτητες Διμοιρίες των Ταγμάτων Εθνοφυλακής.Την 29η Δεκεμβρίου, οι Ευέλπιδες ΙΙας ονομάστηκαν Ανθυπολοχαγοί και οι Ευέλπιδες Ιης Ανθυπασπιστές.
Κατά τη διάρκεια του Δεκεμβριανού κινήματος έπεσαν για την Πατρίδα έξι Ευέλπιδες.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1944-1945 (ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ)
Εύελπις ΙΙας Παπαποστóλου Δημήτριος
Εύελπις ΙΙας Χαλκιαδóπουλος Απóστολος
Εύελπις ΙΙας Μαρκουλάκης Μιχαήλ
Εύελπις Ιης Χροναίος Νικóλαος
Εύελπις Ιης Μαμουνάκης Ιωάννης
Εύελπις Ιης Πούλος Δημήτριος
Εύελπις Ιης Χαϊδεμένος Θεóδωρος
Εύελπις Ιης Τσιρίκογλου Παναγιώτης
 |
| φωτογραφια δεκαετιας 1980 |
πηγες δημοσιευματων
----ΕΓΚΟΛΠΙΟ ΕΥΕΛΠΙΔΟΣ, ΒΑΡΗ 2010, ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΥΕΛΠΙΔΩΝ
http://arxiokallari.blogspot.gr/2012/04/blog-post_2763.html
----ΣΣΕ – Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων (Ιστορικά Στοιχεία),
Του Δρ.Ανδρέα Καστάνη, Ταξιάρχου ε.α. Αναπληρωτή Καθηγητή ΣΣΕ.
----Χρήστος Παππάς, Η ένδοξη ιστορία της Σχολής Ευελπίδων
http://xristospappas.blogspot.gr/2012/07/blog-post_6433.html
Συλλογη δημοσιευματων: φωτογραφιζοντας
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)