5/07/2016

Εκδήλωση για την Μ.Ε. ΚΕΝΝΑ στο Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Αη Στράτη με τη συνεργασία Μουσείο Μπενάκη και ΑΣΚΙ.

Ακολουθώντας το ρεύμα της εποχής της αποβιβάζεται στην Ανάφη το 1966 μια νέα ανθρωπολόγος.
Η έρευνα στο νησί φέρνει την Margaret E. Kenna σε επαφή με την πολιτική ιστορία της νεώτερης Ελλάδας και τις διώξεις των αριστερών πολιτών από το 1918 (περίοδος Πάγκαλου).
H έρευνα εκείνη την περίοδο δεν ήταν εύκολη. Οι διώξεις των «επικίνδυνων πολιτών» και κομμάτων συνεχίζονται –το ΚΚΕ είναι εκτός νόμου και η ΕΔΑ λειτουργεί υπό ασφυκτικές συνθήκες. Ισχύουν τα «αναγκαστικά μέτρα» και τα «πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων» παρ' ότι το στρατόπεδο του Αη Στράτη λειτουργούσε μέχρι το τέλος του 1962. Ο απόηχος των «Ιουλιανών» (1965) προαναγγέλλει τον ήχο των ερπυστριών της δικτατορίας του 1967-1974.
Την Ανάφη και τη Γαύδο επισκέπτεται γύρω στα 1935 ο Bert Birtles, γράφοντας το Εξόριστοι στο Αιγαίο, ένα αφήγημα για τους εξόριστους κομμουνιστές της μεταξικής περιόδου, το οποίο εκδίδεται το 1938. Η ανακάλυψη του «χαμένου φωτογραφικού αρχείου» μαζί με χειρόγραφες εφημερίδες φωτίζουν την περίοδο 1935-1942 και ξυπνούν μνήμες της ιστορίας των διώξεων (εκτόπιση-εγκλεισμός-κράτηση) από τις αρχές του 20ου αιώνα. Πάνω από 40 νησιά έγιναν τόποι εξορίας στο Αιγαίο. Τα κλικς της «αποφασιστικής στιγμής» των φωτογράφων της Ανάφης απεικονίζουν και μορφοποιούν με τρόπο καταλυτικό το κείμενο της Kenna ολοκληρώνοντας το.
 Η Κοινωνική Οργάνωση της Εξορίας προβάλλει με μοναδικό τρόπο την περίοδο 1935-1942 και αποτελεί ένα πολύτιμο εργαλείο για την ιστορική έρευνα των εξοριών. Το κείμενο και οι φωτογραφίες δείχνουν λεπτομέρειες από τον κόσμο των εξορίστων καταδεικνύοντας τα οράματα, τις κατευθύνσεις μαζί με τις αντιφάσεις, τις δυσκολίες και το δράμα της καθημερινότητας.
Η επίσκεψη της M. E. Kenna πριν μερικούς μήνες στο Μουσείο, δρομολόγησε την παρούσα εκδήλωση για τα 50 χρόνια παρουσίας και έρευνας της στην Ελλάδα. Στην προσπάθεια αυτή απόλυτοι και ενθουσιώδεις συνεργοί μας είναι οι πολύτιμοι φίλοι του Μουσείου Μπενάκη και των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας στους οποίους εκφράζουμε τις θερμές μας ευχαριστίες.
Χαρίλαος Σισμάνης   
Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Αη Στράτη

 Η ερευνήτρια Μάργκαρετ Κέννα, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Wales, Swansea, τη δεκαετία του 60 ως μεταπτυχιακή φοιτήτρια της ανθρωπολογίας ήρθε στην Αθήνα σε επαφή με τους μετανάστες από το νησί στην πρωτεύουσα. Συνδέθηκε μαζί τους και άρχισε να ερευνά συστηματικά τη ζωή στην Ανάφη.
Tα πρώτα θέματα της έρευνάς της ήταν η οργάνωση της ζωής των νησιωτών και τα έθιμά τους.
Δυο σχεδόν δεκαετίες αργότερα, τον Ιούλιο του 88 η Μάργκαρετ Κέννα φιλοξενείται στην Ανάφη από μια ντόπια οικογένεια την οποία γνώριζε από το 1966. Ένα πρωί άρχισαν να ανοίγουν κουτιά με ενθύμια. Πολλά ξύλινα κιβώτια τα οποία περιείχαν μαριονέτες, γυάλινες πλάκες και σελιλόιντ.
 Ημερολόγια και έγγραφα εξορίστων Αυτά τα κουτιά ήταν κρυμμένα σε ένα από τα σπίτια που είχαν νοικιάσει οι πολιτικοί εξόριστοι, πίσω από ένα ψεύτικο τοίχο στον οποίο υπήρχαν επίσης βιβλία και άλλα αναμνηστικά.
Οι εξόριστοι επέστρεψαν στην Αθήνα στην διάρκεια της Κατοχής και τα «αρχεία τους» είχαν μείνει πίσω. Τα βρήκαν τα παιδιά του νησιού που έπαιζαν μέσα στο εγκαταλελειμμένο σπίτι.
Το αρχείο αποτελείται από περισσότερα από 160 αρνητικά σε γυαλί και σελιλόιντ τα οποία χρονολογούνται από το 1935 έως και το 1942 και δείχνουν τη ζωή μιας κοινότητας των πολιτικών εξορίστων τα μέλη της οποίας ζούσαν στο νησί.Μερικά αρνητικά δείχνουν μικρές ή και μεγάλες ομάδες ανθρώπων, πλάνα από εκδρομές, πικ-νικ, παρελάσεις. Λιγότερες περιγράφουν κοινωνικά γεγονότα. ένα φεστιβάλ, ένα γάμο, κάποιες κηδείες κυρίως κατά τη διάρκεια του λοιμού το 41-42. Το αρχείο ανέβηκε στην ιστοσελίδα του πανεπιστημίου με την ελπίδα να μπορέσουν να ταυτοποιηθούν τα πρόσωπα των φωτογραφιών και να συμπληρωθούν τα ονόματα στις φωτογραφίες. Οι εκδόσεις Αλεξάνδρεια δημοσίευσαν το 2004 το βιβλίο της Κέννα «Η κοινωνική οργάνωση της εξορίας», στηριγμένο σε ένα σημαντικό φωτογραφικό αρχείο, σε μαρτυρίες και προσωπικές αφηγήσεις πρώην εξορίστων. Οι άνθρωποι που βρέθηκαν στην Ανάφη, έπρεπε να αντιμετωπίσουν ένα κοινό και δυσβάσταχτο πεπρωμένο που αποτελεί ένα κομμάτι της πολιτικής και κοινωνικής μας ιστορίας άμεσα συνδεδεμένο με το πολυδιάστατο ανθρώπινο δράμα. Οι παρακάτω φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο που βρέθηκε μέσα στον ψεύτικο τοίχο και περιγράφει κυρίως την καθημερινότητα των εξορίστων της Ανάφης





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου